Dùng phương pháp hóa học để nhận biết được từng chất. Viết các phương trình hóa học:

Bài 1: Hai chất rắn màu trắng CaO và Na₂O.

Cho từ từ 2 chất rắn vào 2 cốc nước, khuấy cho đến khi chất rắn không tan thêm nữa

Các phương trình hóa học:

Na₂O + H₂O → 2NaOH

CaO + H₂O → Ca(OH)₂

Lọc để lấy 2 dung dịch

Thổi khí CO₂ vào mỗi dung dịch

CO₂ + 2NaOH → H₂O + Na₂CO₃  (tan trong nước) --> không tạo kết tủa --> không làm đục dung dịch

CO₂ + Ca(OH)₂  → H₂O + CaCO₃ (kết tủa không tan trong nước) --> tạo kết tủa --> làm đục dung dịch

Bài 2: Hai chất khí không màu là CO₂ và O₂

Bài giải:

Thổi khí CO₂ và O₂ vào 2 cốc đựng dung dịch Ca(OH)₂

Ca(OH)₂ + O₂ → không có phản ứng, không tạo kết tủa --> không làm đục dung dịch

Ca(OH)₂ + CO₂ → H₂O + CaCO₃ (kết tủa không tan trong nước) --> tạo kết tủa --> làm đục dung dịch

Bài 3: Hai chất rắn CaO, MgO

Lấy mỗi chất cho vào ống nghiệm hoặc cốc chứa sẵn nước:

CaO + H₂O → Ca(OH)₂ : chất rắn CaO bị hòa tan, phản ứng với nước, tỏa nhiệt làm nóng

MgO+ H₂O → không phản ứng, không hòa tan

Bài 4: Hai chất rắn CaO, CaCO3

Lấy mỗi chất cho vào ống nghiệm hoặc cốc chứa sẵn nước:

CaO + H₂O → Ca(OH)₂ chất rắn CaO bị hòa tan, phản ứng với nước, tỏa nhiệt làm nóng

CaCO₃ + H₂O → không phản ứng, không hòa tan

Bài 5: Hai chất rắn màu trắng CaO và P₂O₅

Cho từng chất tác dụng với nước:

CaO + H₂O → Ca(OH)₂ làm quỳ tím chuyển sang màu xanh

P₂O₅ + H₂O → H₃PO₄ làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ

Bài 6: Hai chất khí không màu SO₂ và O₂

Dẫn từng khí qua dung dịch nước vôi trong:

SO₂ (khí) + Ca(OH)₂ → CaSO₄ (kết tủa) +H₂O: làm đục nước vôi trong

O₂ (khí) + Ca(OH)₂ → không phản ứng:, không làm đục nước vôi trong

Dạng bài về tính chất của các oxit

Bài 1: Oxit nào vừa tan trong nước vừa hút ẩm: Fe₂O₃, Al₂O₃, SO₂, CaO

CaO là một oxit vừa tan trong nước và có khả năng hút ẩm.

Bài 2: Dẫn hỗn hợp khí gồm CO₂, CO, SO₂ lội qua dung dịch nước vôi trong (dư), khí thoát ra là gì?

Dung dịch nước vôi trong là Ca(OH)₂ là dung dịch bazơ. Dung dịch bazơ có thể tác dụng với oxit axit là CO₂ và SO₂

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + H₂O

SO₂ + Ca(OH)₂ → CaSO₃ + H₂O

CO không tác dụng vì CO là oxit trung tính. Vì vậy khí thoát ra là khí CO.

Bài 3: Điều chế SO₂ trong phòng thí nghiệm từ cặp chất nào: Na₂SO₄ và dung dịch HCl; Na₂SO₃ và dung dịch HCl; Al và H₂SO₄ loãng; NaOH và dung dịch HCl

Muối sunfit tác dụng với axit mạnh: Na₂SO₃ + 2HCl → 2NaCl + SO₂↑ + H₂O

Bản chất phản ứng này là MUỐI + AXIT (MẠNH) CHO RA MUỐI MỚI + AXIT MỚI (YẾU): Na₂SO₃ + 2HCl → 2NaCl + H₂SO₃

Sau đó axit mới sinh ra là axit yếu nên dễ bị phân hủy: H₂SO₃ → SO₂↑ + H₂O

Dạng bài oxit axit SO₂ tác dụng với dung dịch kiềm NaOH

Nguyên tắc:

Dư oxit axit thì sau phản ứng tạo ra muối axit NaHSO₃

Dư kiềm thì sau phản ứng tạo ra muối Na₂SO₃

SO₂ + NaOH → NaHSO₃ (1)

SO₂ + 2NaOH → Na₂SO₃ + H₂O (2)

Gọi: x là số mol NaOH; y là số mol SO₂; T = x/y

Áp dụng nguyên tắc trên:

Nếu dư oxit axit (T≤1) thì xảy ra phản ứng (1) --> Sản phẩm sinh ra chỉ có muối NaHSO₃

Nếu dư kiềm (T ≥2) thì ưu tiên xảy ra phản ứng (2) --> Sản phẩm sinh ra chỉ có muối Na₂SO₃

Nếu 1 < T < 2 thì xảy ra cả phản ứng (1) và (2) --> Sản phẩm sinh ra có cả 2 muối NaHSO₃, Na₂SO₃

Dạng bài oxit axit CO₂ tác dụng với dung dịch kiềm Ca(OH)₂, Ba(OH)₂

Nguyên tắc:

Dư oxit axit thì sau phản ứng tạo ra muối axit Ca(HCO₃)₂

Dư kiềm thì sau phản ứng tạo ra muối CaCO₃

2CO₂ + Ca(OH)₂ → Ca(HCO₃)₂ (1)

CO₂ + Ca(OH)₂ → CaCO₃ + H₂O (2)

Gọi: x là số mol Ca(OH)₂; y là số mol CO₂; T = x/y

Nếu dư oxit axit (T≤1) thì xảy ra phản ứng (1) --> Sản phẩm sinh ra chỉ có muối Ca(HCO₃)₂

Nếu dư kiềm (T ≥2) thì ưu tiên xảy ra phản ứng (2) --> Sản phẩm sinh ra chỉ có muối CaCO₃

Nếu 1 < T < 2 thì xảy ra cả phản ứng (1) và (2) --> Sản phẩm sinh ra có cả 2 muối Ca(HCO₃)₂, CaCO₃