Trong khi nông dân miền Bắc đang "méo mặt" vì vải được mùa nhưng giá đại hạ do phải bán đổ bán tháo kẻo chín quá, thì ở miền trung và nam bộ, nhiều trang trại đã áp dụng công nghệ bảo quản hoa quả bằng dung dịch anolyte, vừa "sạch", vừa rẻ, lại giữ hoa quả tươi lâu, đem lại hiệu quả kinh tế cao.

Ông Nguyễn Hoài Châu, Giám đốc Trung tâm phát triển công nghệ cao thuộc Viện khoa học Vật liệu, cho biết, anolyte thực chất là dung dịch điện phân của muối ăn (còn gọi dân dã là nước ozôn). Trong đó ngoài các ion Na+, Cl- còn có nhiều nguyên tử oxy, ozôn, clo... là thành phần có tính sát khuẩn rất mạnh, có thể tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn, kể cả những loại có sức đề kháng cao như nha bào, vi trùng bệnh lao, E. Coli, các liên cầu khuẩn, nấm mốc, xạ khuẩn… Do những đặc tính này, anolyte từ lâu đã được các nước tiên tiến sử dụng trong việc bảo quản hoa quả, trong chế biến thủy sản, vô khuẩn bệnh viện, khử trùng giống... Ở Việt Nam, công nghệ bảo quản sử dụng anolyte cũng đã được áp dụng ở một số nơi (trong bảo quản hoa quả, phòng dịch cúm gà, vô trùng bệnh viện...) nhưng còn mang tính tự phát, chưa có hệ thống.

***

Hiện tại, giá 1 kg vải thiều ở miền Bắc trung bình từ 3.000- 4.000 đồng, trong khi tại TP HCM là 10.000 -12.000 đồng. Tuy nhiên, miền Bắc vẫn thừa mứa vải trong khi rất ít hàng vào được miền Nam, do chưa có công nghệ bảo quản để vận chuyển đi xa.

^^^

So với các chất khử trùng truyền thống như Cloramin, Natri hypoclorit, thì anolyte có nhiều ưu điểm nổi bật, như: Nồng độ hoạt chất khử trùng khá nhỏ nên không gây độc hại, an toàn cho người và gia súc, gia cầm (kết quả khảo nghiệm của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương tháng 6/2002 cũng xác nhận điều đó). Giá thành của chất này lại rất rẻ, với cùng hiệu quả sử dụng thì chi phí thấp hơn các biện pháp khác 5-10 lần. Anolyte cũng không gây ô nhiễm môi trường vì sau 3-5 ngày, dung dịch sẽ mất hoạt tính (các ion kết hợp lại thành muối bình thường).

Hiện tại Trung tâm phát triển công nghệ cao đang cung cấp máy sản xuất anolyte cho các cơ sở bảo quản hoa quả quy mô lớn, (hoặc cung cấp trực tiếp nước ozôn cho những nơi không có điều kiện mua máy). Ông Châu cho biết, đến nay ở nhiều tỉnh đã sử dụng công nghệ này, như Thái Bình (bảo quản vải, nuôi tằm, tôm giống), Vĩnh Long (bảo quản cam, nấm, nuôi lợn, khử thuốc trừ sâu trên rau), An Giang (nuôi tôm càng xanh, bảo quản xoài), Vĩnh Phúc (nuôi tằm, lợn)...

***

Thời gian bảo quản bằng dung dịch anolyte đối với một số hoa quả (so sánh với khi không bảo quản).

- Thanh Long: 20 (5)
- Vải 8-10 (3)
- Mận 20 (3)
- Bưởi 5 roi 60 (20)
- Cam 60-90 (20)

***

Một trong những ứng dụng thành công nhất của anolyte là bảo quản thanh long ở Bình Thuận và nho ở Ninh Thuận. Anh Tô Văn Hòa, người đi tiên phong trong công nghệ này ở xã Hàm Hiệp, huyện Hàm Thuận Bắc, tỉnh Bình Thuận, cho biết quả thanh long được phun anolyte có thể tươi lâu đến 20 ngày, so với chỉ 5 ngày nếu không bảo quản. Quả chín sớm hơn bình thường một chút, lại không bị ruồi đục (loại sâu mà khách hàng Nhật Bản rất dị ứng). Hiện tại, anh Hòa đã áp dụng công nghệ trên cho Hợp tác xã thanh long sạch do anh thành lập, trên diện tích 500ha. Nhờ cách bảo quản "thân thiện với môi trường này", mà thanh long của cơ sở anh được các bạn hàng từ Nhật Bản, Australia, New Zealand, châu Âu... rất ưa chuộng. Ước tính từ nay đến cuối năm, cơ sở của anh sẽ xuất khẩu đạt doanh thu 2 triệu đôla. Sắp tới, anh dự định sẽ phát triển theo mô hình thanh long sạch từ A đến Z, nghĩa là hoàn toàn không dùng thuốc trừ sâu diệt cỏ, đem lại giá trị xuất khẩu cao.

Tiến sĩ Nguyễn Văn Khải, chuyên gia về dung dịch điện hóa, người được mệnh danh là "ông già ozôn", còn cho biết vì anolyte là dung dịch điện hóa, nên nó diệt vi khuẩn theo nguyên lý chênh lệch thế ôxy hóa khử giữa bên trong và bên ngoài màng vi khuẩn, do vậy các vi khuẩn không thể "nhờn" thuốc như với các chất bảo quản thông thường.

Nhờ tính năng sát khuẩn cực mạnh, anolyte không chỉ có tác dụng bảo quản hoa quả, mà còn có khả năng phòng dịch cúm gia cầm, chữa bệnh lở mồm long móng ở gia súc... Tại Bắc Giang, nơi có dịch cúm gà lan rộng trên 10 huyện thị hồi đầu năm nay, nhờ áp dụng anolyte cho đàn gia cầm ở 315 hộ tại thôn Dinh Hương (huyện Hiệp Hòa) và hai trại gà tại huyện Việt Yên nên đã bảo vệ chúng an toàn cho tới hết dịch. Anolyte cũng có thể được dùng trong xử lý nước máy (thay cho Cloramin), trong bảo quản thịt, vệ sinh bể bơi...

Trong tình trạng Việt Nam còn thiếu các công nghệ chế biến và bảo quản hoa quả tiên tiến như hiện nay, dung dịch anolyte có thể là một lựa chọn hiệu quả và rẻ tiền nhất, rẻ không kém gì so với các phương pháp bảo quả bằng hóa chất (độc hại) như hiện nay, lại không gây ngộ độc cho con người và gây hủy hoại môi trường.

Bích Hạnh - Vnexpress, 18/6/2004