Thanh long - Hylocereus undatus (Haw.) Britt. et Rose (Cereus undatus Haw.), thuộc họ Xương rồng - Cactaceae, có nguồn gốc ở các nước Trung và Nam Mỹ, được nhập vào các nước Đông Nam Á để làm cảnh, làm thực phẩm và làm thuốc.

Thanh long còn được gọi là cây mắt rồng, cây lòng chảo… là loại cây thân leo trườn dài tới 10m, bám vào giá thể nhờ những rễ phụ. Thân màu lục, có 3 cạnh dẹp khía tai bèo, thường hóa sừng ở các mép, gai không nhiều lắm, rất ngắn. Hoa có đường kính tới 30cm, màu trắng hay vàng dợt. Lá đài và cánh hoa nhiều, dính nhau thành ống; nhị nhiều; bầu dưới. Quả màu đỏ đỏ, mọng nước, có phiến hoa còn lại, đường kính khoảng 12cm, có nạc trắng. Hạt nhiều, nhỏ, màu đen.

Thành phần hóa học: Cây chứa hentriacontane và a-sitosterol.

Cây thanh long thường cho quả chính vụ vào mùa hè hoặc thu, tuy nhiên hiện nay người ta có thể trồng thanh long cho quả quanh năm.

Thân cây thanh long có gai giống cây xương rồng, hoa có màu trắng muốt rất đẹp và khá giống với hoa quỳnh nên ngoài trồng để lấy quả, thanh long còn được lựa chọn dùng để làm cảnh.

Theo Đông y, thanh long có vị ngọt, nhạt, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải khát, lợi tiểu, nhuận tràng, chỉ khái hóa đàm, thường được dùng để chữa các chứng bệnh như viêm phế quản, lao phổi, viêm hạch bạch huyết, quai bị, mụn nhọt, táo bón...

Trái thanh long có hàm lượng chất dinh dưỡng dồi dào: vitamin B, vitamin C, protein, potassium, nước, kali, canxi, chất xơ, sắt…

Trái thanh long không chứa cholesterol xấu, chứa nhiều chất béo không bão hòa đơn nên nên tốt cho tim mạch.

Trái thanh long chứa nhiều vitamin C – một loại chất chống ôxy hóa mạnh, giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể, chống lại sự tấn công của các gốc tự do và các tia gây hại từ ánh nắng mặt trời - những tác nhân gây ung thư.

Trái thanh long chứa nhiều vitamin nhóm B, như vitamin B1 (thiamine), có tác dụng giúp tiêu hóa carbohydrate (bao gồm chất xơ, tinh bột và đường) nhanh chóng, giúp tạo ra năng lượng cho cơ thể; vitamin B3 (niacien) giúp đẹp da; vitamin B12 giúp tạo cảm giác ngon miệng.

Trái thanh long có chứa nhiều carotene có tác dụng duy trì và cải thiện thị lực.

Trái thanh long có chứa nhiều chất xơ giúp tiêu hóa thức ăn dễ dàng, phòng ngừa hiệu quả các bệnh về đường tiêu hóa và táo bón.

Thanh long nghiền có thể dùng làm mặt nạ chống lão hóa làm đẹp da.

Việt Linh ST & BS