Chăn nuôi

English

Cầy hương. Ảnh: Việt Linh

Small Indian civet,Musk cat, Rasse, Lesser Indian Civet Cat, 小靈貓

Viverricula indica (Desmarest, 1817)

Họ Cầy - Viverridae

Bộ Ăn thịt - Carnivora

Cầy hương phân bố chủ yếu ở Ấn Độ, Trung Quốc, các nước Đông Nam châu Á. Ở Việt Nam, cầy hương có ở hầu khắp các tỉnh miền núi và trung du. 

Trong tự nhiên cầy hương sống đơn độc ở nương rẫy, ven suối, bụi rậm trong rừng, ven đồi. Sinh đẻ vào tháng 4, 5, 6. Mỗi năm đẻ 1 lứa, mỗi lứa 3 - 5 con. Thường đẻ trong hang tự đào hoặc các hốc cây, hang động nhỏ. Tuổi thọ  khoảng 8 - 9 năm.

Cầy hương dễ nuôi, ít dịch bệnh, hiệu quả kinh tế cao. Là loại động vật hoang dã thuộc Phụ lục III của Cites.

Cầy hương là loài thú nhỏ, nặng 2 - 5 kg. Thân thon dài 54 - 63 cm. Lông màu xám vàng, có các chấm sẫm màu, dọc sống lưng có các sọc màu nâu hay đen dài từ vai đến mông. Đuôi dài 30 - 43 cm, có 7 khoang màu nâu sẫm. Đầu dài, mõm nhọn; bộ răng 36 - 40 chiếc. Chân ngắn, có năm ngón.

Con đực có tuyến xạ nằm giữa hậu môn và tinh hoàn. Xạ hương là một dược liệu quý, vị cay, tính ấm, mùi thơm mạnh, có tác dụng khai khiếu, trấn tâm, chống độc, tiêu viêm, giảm đau, thông kinh. Túi xạ của cầy nuôi không thơm như cầy tự nhiên. Thịt cầy hương mềm, thơm, ngọt và ngon, cùng da và xương được dùng như một vị thuốc y học cổ truyền. 

Kỹ thuật nuôi cầy hương

Chuồng trại:

Chuồng nuôi cầy hương nên làm theo hướng đông nam, cao ráo, lợp ngói, thông thoáng, đảm bảo đông ấm, hè mát.

Chuồng nuôi phân thành 2 - 3 tầng. Mỗi tầng cao 70 - 80 cm. Nền tầng bằng bê tông dốc khoảng 5 - 6 độ để thoát nước. Trên nền đặt các cũi bưng kín bằng lưới B40 hay bằng tre, có cài then chắn chắn để chồn không chui ra được. Cũi có kích thước: dài 2 m, rộng 1 m, cao 0,5 m, có 4 - 6 chân cao 0,2 m. Đáy cũi đan bằng nan sắt hay tre, gỗ chắc chắn, các nan cách nhau 7 - 10 cm để phân dễ lọt xuống nền. 

Chọn giống và thời vụ nuôi:

Thông thường thả cầy hương vào tháng 2 - 3.  

Chọn cầy hương giống nặng từ 1,0 - 1,5 kg/con, nhanh nhẹn, khỏe mạnh, không bị thương tật, lông mượt.

Thu, bán vào tháng 6 - 8, khi cầy đạt cân nặng 4 - 6 kg. 

Cầy hương tăng trọng nhanh, có thể đạt 0,7 - 1,0 kg/con/tháng.

Chăm sóc, nuôi dưỡng: 

Trong tự nhiên, cầy hương hoạt động và ăn chủ yếu vào ban đêm. Khi nuôi nên cho ăn bữa tối là chính, bữa sáng là phụ. Thức ăn chính của cầy hương là: côn trùng, chuột, chim, rắn, nhông, kiến, mối, trứng chim, một số loại quả và rễ cây.

Tập cho cầy hương ăn thức ăn mới phải tiến hành từ từ, kiên trì. 

Có thể cho cầy nhịn đói 1 - 2 ngày, rồi cho ăn chuối chín bóc vỏ  (1 - 2 quả/ 1 bữa) trộn lẫn với cháo đường nấu nhuyễn (ngọt như nấu chè) khoảng 4 - 5 bữa. Nghiền nhuyễn chuối với cháo đường cho ăn tiếp trong 1 - 2 ngày. Khi cầy chịu ăn no, cho ăn cháo đường trước, hoa quả ăn bổ sung sau. Sau đó cho cầy ăn cháo đường ninh nhừ với phụ phẩm thịt heo, chó, mèo, cá, hoặc cám gà đậm đặc, bổ sung thêm vitamin tổng hợp để cầy mau lớn.

Ngoài việc cho ăn vừa đủ, tránh thức ăn ôi thiu, theoViệt Linh, hàng ngàycòn cần phải dọn vệ sinh chuồng trại để đảm bảo chuồng luôn khô ráo, sạch sẽ, tránh ô nhiễm môi trường nuôi, cầy sẽ phát triển tốt và không bệnh tật.

Cầy hương khi nuôi thuần dưỡng ngoan hiền như mèo, quanh quẩn gần chuồng. Nhưng khi đẻ thì chúng rất dữ. Cầy hương nuôi thuần dưỡng có thể đẻ 2 lần 1 năm, mỗi lần từ 2 - 5 con. Cầy hương con rất khỏe, ít bệnh.

Phòng và trị bệnh:

Bệnh tiêu chảy (phân lỏng, không thành khuôn, nhiều nước): Cầy hương thường bị tiêu chảy  khi mới thay đổi thức ăn. Nên phòng ngừa và điều trị bằng cách trộn thuốc chữa tiêu chảy vào thức ăn mới.

Bệnh cầu trùng (phân lẫn máu) hoặc bị bệnh thương hàn (sốt cao, phân lỏng màu vàng):  điều trị bằng các loại thuốc thú y phòng chữa cho gia súc, gia cầm.

Lưu ý:

Cầy hương là loại động vật hoang dã thuộc Phụ lục III của Cites. Cần phải có giấy phép khi nuôi và vận chuyển.

Việt Linh © biên soạn