Nhím đực mỏ dài, đầu nhọn, thân hình thon dài, đuôi dài hơn con cái, dưới háng có hai dịch hoàn và nhô ra phía trước bụng, cách lỗ hậu môn khoảng 4-5cm. Nhím đực tính tình hung dữ hơn, hay sừng lông, đạp chân phành phạch, vừa cắn vừa đánh lông tấn công đối phương...

Nhím cái mỏ ngắn, đầu hơi tròn, thân hình quả trám, đuôi ngắn và mập hơn con đực, dưới bụng lộ rõ 6 vú ở hai bên, dưới háng có lỗ sinh dục cái, cách lỗ hậu môn khoảng 3cm. Nhím cái tính tình hiền lành hơn, chỉ hung dữ lúc đẻ...

Nhím trưởng thành 8-10 tháng, đạt trọng lượng bình quân 8-10 kg/con và bắt đầu sinh sản. Nhím cái động đực 1-2 ngày và cho nhím đực phối giống suốt ngày lẫn đêm. Thời gian có thai 3 tháng (90-95 ngày) thì đẻ, mỗi lứa đẻ từ 1-3 con, thường là 2 con, trọng lượng sơ sinh bình quân 100 gr/con. Nhím thường đẻ vào ban đêm, nhím con mới đẻ ra kêu lít chít như chuột. Nhím mẹ không chỉ cho con mình đẻ ra bú mà còn cho cả những con không phải mình đẻ ra bú bình thường. Nhím mẹ sau khi đẻ 3 ngày là chịu đực và cho phối giống cho chu kỳ sinh sản tiếp theo. Nhím con mới đẻ trong vòng 1-2 tháng  đầu, lông còn mềm và rất hiền, ta có thề bắt lên xem để phân biệt đực cái, đánh dấu theo dõi về sau. Nhím con theo mẹ tăng trọng nhanh, bình quân 1 kg/con/tháng, sau 1 tháng thì nhím con biết ăn, sau 3 tháng thì cai sữa, đạt trọng lượng bình quân 3 kg/con. Nhím con sau cai sữa, nếu chăm sóc nuôi dưỡng tốt có thể đạt trọng lượng bình quân 1 kg/con/tháng. Nếu trong đàn có nhím đực sắp trưởng thành (5-6 tháng) thì phải tách đàn nuôi riêng, nếu không nhím bố sẽ tấn công cho đến chết mới thôi (đó là qui luật tự nhiên để bảo tồn nồi giống). Tỷ lệ đực cái thích hợp là 1/8-10.

Thịt nhím nhiều nạc, ít mỡ, là món ăn đặc sản vừa thơm ngon vừa có giá trị dinh dưỡng cao. Bao tử nhím là loại dược liệu quí dùng để ngâm rượu thuốc chữa bệnh đau bao tử, kích thích ăn uống, tiêu hóa tốt. Lông nhím dùng làm đồ trang sức... Thị trường tiêu thụ thịt nhím và bao tử nhím rất phong phú và đa dạng, hiện còn rất khan hiếm.

Nhím rất dễ nuôi, ít dịch bệnh, hiệu quả kinh tế cao, yêu cầu về chăm sóc nuôi dưỡng rất đơn giản:

Chuồng nuôi: Chuồng nuôi nên làm nửa sáng, nửa tối, không cần ánh sáng trực tiếp, tránh mưa tạt và nắng nóng, bảo đảm khô ráo, sạch sẽ và thoáng mát. Nền và sân chuồng, nên tráng bằng bê tông dày 8-10cm, nghiêng khoảng 3-4% để nhím không đào hang chui ra ngoài, dễ thoát nước... Xung quang rào bằng lưới B40, cao trên 1,5m. Nhím thích ở hang nhưng không nên làm hang ngầm dưới đất, ta có thể làm hang giả cho nhím bằng tole uốn cong hoặc bằng ống cống phi 50-60cm, để nổi trên nền chuồng, dễ vệ sinh, sát trùng...Máng uống vừa phải, rộng 20-25cm, cao 20-25cm, để nhím không ỉa đái vào và xây ở ngoài sân nhằm nước vung vãi làm dơ bẩn, ẩm ướt nền chuồng. Trong chuồng nên để vài khúc gỗ, sắt hoặc đá liếm để cho nhím mài răng và không cắn phá chuồng. Chuồng nhím không cần rộng lắm bình quân 1m2/con. Trên sân thượng cũng có thể nuôi tốt.

Thức ăn: Thức ăn của nhím rất phong phú và đa dạng, bao gồm tất cả các loại rễ cây, mầm cây, rau, củ, quả ngọt bùi đắng chát...

Bình thường nhím ăn 2 kg thức ăn con/ngày, nhưng khi nhím đẻ cần bổ sung thêm, nhất là thức ăn tinh nhiều chất đạm, chất béo, chất bột đường... để nhím con mau lớn, nhím mẹ đỡ mất sức, vì phải vừa tiết sữa nuôi con, vừa mang thai. Thức ăn cho nhím  cần được bổ sung thêm mầm cây, rễ cây các loại, nhím đực sẽ phối giống hăng hơn.  

Khẩu phần thức ăn cơ bản hàng ngày theo từng giai đoạn cho nhím như sau:

Đvt: kg/con/ngày

Nước uống: Nhím ăn rau, củ, quả nên ít uống nước, nhưng cũng phải  có đủ nước sạch cho nhím uống tự do. Trung bình 1 lít/5con/ngày. Nhím thường uống nước vào buổi sáng và buổi trưa. Nhím không thích tắm ướt mình, nếu bị ướt nhím sẽ rùng mình và vung lông liên tục không tốt.

Phòng bệnh: Nhím ít bị dịch bệnh, nhưng cũng có mắc một số bệnh thông thường:

- Bệnh ký sinh trùng ngoài da do ve, mò cắn gây nên ghẻ lở, ta có thể dùng thuốc bôi hoặc nhím tự liếm cũng khỏi. Để phòng bệnh ký sinh trùng ngoài da, ta nên vệ sinh sát trùng chuồng và xung quanh chuồng mỗi tháng 1-2 lần.

- Bệnh đường ruột: Do khẩu phần thức ăn ta cung cấp không đầy đủ như ngoài thiên nhiên nên nhím có thể bị tiêu chảy, trong trường hợp đó, ta có thể dùng thuốc trị tiêu chảy hoặc bổ sung thêm thức ăn đắng, chát như ổi xanh, cà rốt, rễ rau, rễ dừa... Để phòng bệnh tiêu chảy, ta nên cân đối khẩu phần thức ăn đầy đủ cho nhím, không nên cho nhím ăn các loại thức ăn ẩm mốc, hôi thối, bẩn thỉu...  

(Theo tạp chí Kinh tế Nông thôn)

Nuôi nhím

Hiện nay, tại huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh đang triển khai mô hình nuôi nhím tại gia đình, bước đầu cho kết quả tốt và được người dân hưởng ứng.

Nuôi nhím sinh sản

Nhím thuộc bộ gặm nhấm, là loại động vật sống hoang dã thường sống ở những vùng núi có nhiều hang đá. Chúng sống thành từng đàn 3-4 con, tự đào hang để ở, ban ngày ngủ, ban đêm đi kiếm ăn.

Thịt nhím là loại đặc sản thơm ngon. Mật, dạ dày, lông của nhím dùng để làm thuốc xoa bóp, chữa bệnh dạ dày, viêm tai giữa...

Một con nhím có khối lượng trung bình l5-25kg, tuổi thọ trung bình của chúng là 15-20 năm. Tuổi thành thục về giới là 1 năm tuổi, nặng 10kg là có thể cho sinh sản. Cứ một đực ghép hai cái nhưng phải chú ý nhím không giao phối đồng huyết.

Nhím cái một năm đẻ hai lứa, mỗi lứa đẻ 1-3 con. Nhím con nuôi sau 1 năm khối lượng đạt 10kg, sau hai năm đạt 15-16kg và sang năm thứ 3 con đực đạt 20kg, con cái 17-19kg.

Tuy sống hoang dã trong rừng, nhưng nhím thuần hóa khá dễ dàng. Mỗi con nhím nuôi mỗi tháng cần khoảng 15kg rau xanh, 9kg thức ăn tinh, 5kg củ quả (bí đỏ, khoai, sắn...). Nhím lại ít bị bệnh tật, ngoại trừ một số loại ký sinh trùng như ve, mò, mạt... Sau một năm nuôi là có thể bán hoặc làm thịt. Hiện giá nhím giống khoảng 150.000-250.000 đồng/kg, giá nhím thịt 100.000-140.000 đồng/kg.

(Theo Trung tâm Khuyến nông quốc gia)

Xem tiếp:

- Kinh nghiệm nuôi nhím 1

- Kinh nghiệm nuôi nhím 2

- Nuôi nhím bờm