Chăn nuôi

Hiện nay, ở hầu hết các tỉnh ven biển phía Nam đều có các hộ nuôi chim yến nhưng nhiều nhất ở vùng Gò Công tỉnh Tiền Giang và vùng Cần Giờ Thành phố Hồ Chí Minh.Một số hộ tận dụng các tầng trên của nhà mình để nuôi chim yến nhưng rất nhiều hộ đầu tư nhiều tỷ đồng xây riêng một căn nhà chỉ để nuôi chim yến và thường gọi là nhà yến.

Hình 1. Nhà yến đã có chim yến làm tổ 

Nuôi chim yến trong nhà hiện nay có thể gọilà nghề khai thác “vàng trắng” nếu thành công do giá tổ yến có giá cao trên thị trường trong nước và xuất khẩu. Nhiều hộ nuôi chim yến đã giàu lên nhanh chóng nhưng không ít hộ đã thất bại thảm hại vì đầu tư nhiều tỷ đồng xây dựng nhà yến mà nhiều năm sau vẫn không dụ được chim yến về làm tổ.Hoạt động này thực chất chỉ là là tạo những điều kiện phù hợp nhất rồi tìm mọi cách dẫn dụ chim yến về làm tổ nhưng cách làm này đã còn phù hợp và có rủi ro cao.

Chim yến là loài chim hoang dã có đặc tính rất đặc biệt, suốt ngày chỉ bay lượn, không đậu lại bất kỳ ở đâu ngoài tổ của mình. Chúng kiếm mồi là các côn trùng sống ở trên không trung. Ngoài tự nhiên, chúng làm tổ ở các hốc đá ngoài đảo xa như đảo yến Khánh Hòa. Loài yến sào còn có khả năng phát ra âm thanh dò đường để bay lượn trong hang tối như loài dơi. Chim yến thường gắn bó với nơi ở cũ và tổ của mình. Một ngôi nhà cổ ở thị xã Gò Công trước 1975 gọi là Dinh Tỉnh trưởng, để được UBNDtỉnh Tiền Giang công nhận di tích văn hóa thì phải đuổi đàn chim yến đang sống ở đây đi nơi khác nhưng đuổi mãi mà chim yến vẫn tìm mọi cách chui vào làm tổ.

Dựa trên đặc tính thường gắn bó với nơi ở cũ của chim yến người ta đã dùng biện pháp mới khả thi hơn, đó là ấp nở chim yến và nuôi đến khi chúng tự kiếm mồi. Đây là công nghệ mới được chuyển giao từ Malaysia. Công ty cổ phần Yến Việt đã và đang áp dụng ở một dự án đã được UBND tỉnh Long An phê duyệt. Có thể mô tả công nghệ này như sau: Có nhà yến, máy ấp trứng, giàn tổ nhân tạo, thức ăn phù hợp, người nuôi dưỡng chăm sóc.

Hình 2. Nhà yến đang được tiếp tục xây dựng trong khu dự án tại Long An

Đầu tiên phải xây nhà yến theo thiết kế trước đảm bảo có đủ các điều kiện thuận lợi về nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm, loại bỏ thiên địchvà các điều kiện kháccho chim yến sinh sống. Tầng trệt (thấp nhất) là nơi nuôi yến non. Từ phòng nàycó lỗ thông lên các phòng trên gọi là lỗ gom và thông lên lỗ gom trên cùng để ra ngoài.

Hình 3. Công nhân đang cho chim non ăn

Sau khi trứng chim yến được ấp nở người ta chuyển chim non lên giàn tổ nhân tạo,người nuôi cho chim non ăn thức ăn chế biến sẵn (dạng bột nhão). Có một máy thổi thức ăn dạng hạt nhỏ bay lên để chim yến mới biết bay tập ăn, tập bắt mồi. Các hạt thức ăn rơi xuống được cái phễu lớn phía đưới (có phủ lưới) thu gom lại rồi tiếp tục được thổi bay lên.

Khi chim lớn tự bay qua lỗ gom lên các tầng trên và bay ra ngoài đi kiếm ăn. Các chim conlớn lên sẽ làm tổ ở các tầng trên, tầng dưới nuôi nốt số chim còn lại, hết đợt thì chuyển dụng cụ đếnnhà yến khác tiếp tục quy trình nuôi cho nhà yến mới. Tầng đó trở thành nơi làm tổ của đàn chim yến như các tầng khác.

Hình 4. Máy thổi thức ăn bay lên cho chim tập bắt mồi

Như vậy, một nhà yến ban đầu chỉ cần có khoảng 30 đến 50 đôi chim thì những năm sau số lượng sẽ tăng lên nhanh chóng theo cấp số nhân và chắc chắn việc chăn nuôi chim yến sẽ thành công.

Tuy nhiên, công nghệ nuôi chim yến nhân tạo vẫn còn nhiều vấn đề chưa rõ ở Việt Nam như nguồn trứng chim yến ở đâu? Thức ăn cho chim con mua đâu hoặc sản xuất theo công thức nào? Quy trình ấp nở ra sao? Quy trình chăm sóc, nuôi dưỡng, vệ sinh phòng dich thế nào?… Nói chung, hiện vẫn còn rất nhiều vấn đề liên quan đếnphát triển công nghệ khá mới mẻ này trong nuôi chim yến cần phải nghiên cứu, hoàn thiện quy trình và được cơ quan có thẩm quyền công nhận trước khi nhận rộng trong sản xuất.

 Mai Thế Hào – Cục Chăn nuôi, 11/2014

Nhấn vào đây để xem tất cả các thông tin về nuôi chim yến