Trong môi trường nước, khí ammonia (NH3) hòa tan cân bằng với ion ammonium (NH4+).

TAN (total ammonia nitrogen) là tổng lượng nitơ ở dạng NH3 và NH4+ trong nước.

Trong nuôi trồng thủy sản, yêu cầu nồng độ TAN phải nhỏ hơn 0,5 mg/L.

Có 2 quá trình sử dụng TAN trong nước bằng vi sinh vật:

1. Quá trình đồng hóa:

Các vi khuẩn dị dưỡng đồng hóa TAN thành protein của vi sinh vật. Quá trình này cần có cả nguồn nitơ và cacbon.

Theo tham khảo của Việt Linh, tỉ lệ C:N > 15 được cho là tỉ lệ tốt để vi khuẩn dị dưỡng tiêu thụ TAN, giữ cho nồng độ TAN trong nước luôn ở mức thấp. Trong quy trình nuôi thủy sản theo mô hình biofloc, các hạt biofloc bao gồm các vi khuẩn bám dính cùng với các sinh vật khác và các hạt hữu cơ. Hạt biofloc có kích thước từ 0,1 đến vài mm sẽ là nguồn thức ăn cung cấp protein dễ hấp thu cho thủy sản.

2. Quá trình nitrat hóa chuyển TAN thành nitrat:

Trong quá trình chuyển hóa này, bước đầu tiên TAN được chuyển hóa thành nitrite (NO2-, độc hại), sau đó nitrite (NO2-) được chuyển hóa thành nitrate (NO3-). Hai bước chuyển hóa này đều cần sự tham gia của vi khuẩn và oxy.

Cách giảm ammonia (NH3) và nitrite (NO2-) nhanh nhất, theo Việt Linh, là thay nước. Khi không thể thay nước thì bổ sung nguồn carbon hữu cơ vào ao nuôi, giúp cho vi khuẩn dị dưỡng có thể "tiêu hóa" ammonia. Đường, mật rỉ đường chính là nguồn carbon hữu cơ vào nước ao nuôi. Ngoài ra cần cung cấp đủ oxy cho các vi khuẩn hiếu khí hoạt động, ổn định pH, ổn định mật độ tảo - vi khuẩn.

Biên soạn: Việt Linh © 2014

Tham khảo thêm: Thành phần của mật rỉ đường (nhấn vào đây để xem chi tiết).