Kỹ thuật nuôi ba ba lớn nhanh

Ba ba thuộc lớp bò sát, họ rùa. Ba ba có nhiều loài nhưng ở nước ta thường gặp 4 loài: hoa, gai, lẹp suối và cua đinh. Hiện nuôi ba ba đang được xem là hướng làm giàu của nhiều bà con nông dân. Xin giới thiệu kỹ thuật nuôi ba ba lớn nhanh để bà con tham khảo.

Chuẩn bị ao nuôi:

Môi trường đất, nước có vị trí quyết định quan trọng đến tốc độ lớn, bệnh tật của ba ba nuôi. Đất, nước bạc màu, hàm lượng N, P, K trong đất, nước thấp rất thích hợp với việc nuôi ba ba. Vì vậy, các tỉnh miền núi, trung du nuôi ba ba tốt hơn các tỉnh đồng bằng.

Muốn nuôi ba ba có kết quả tốt, điều quan trọng đầu tiên là phải xây dựng được ao nuôi phù hợp với điều kiện sống của ba ba và quản lý được đàn ba ba nuôi.

Xây dựng ao nuôi ba ba cần phải đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật chủ yếu sau:

- Nên xây dựng ao nuôi ở nơi yên tĩnh, kín đáo, không bị cớm rợp, dễ thoát nước, không bị úng ngập, có nguồn nước cấp độc lập để bảo đảm cấp nước sạch.

- Diện tích ao rộng hẹp vừa phải. Ao nuôi ba ba bố mẹ từ 100-200m2/ao, lớn nhất không nên quá 400m2. Ao nuôi ba ba thịt từ 100-200m2/ao, lớn nhất không quá 1.000m2.

- Độ sâu thích hợp (tính từ đáy ao lên đỉnh bờ): Ao nuôi ba ba bố mẹ từ 1,5-2m, có mức nước chứa thường xuyên từ 1,2-1,5m, thời gian nắng nóng và mùa rét cho nước sâu thêm 20-30cm. Ao nuôi ba ba thịt từ 1,5-2m, có mức nước chứa thường xuyên 1-1,2m. Thời gian nắng nóng và mùa rét cho nước sâu thêm 20-30cm.

- Có chỗ cho ba ba nghỉ ngơi dưới nước và trên bờ; có chỗ cố định cho ba ba ăn để tiện theo dõi. Xung quanh phải xây bờ cạo để tránh ba ba vượt ra ngoài.

Thời vụ nuôi

Thời vụ nuôi bắt đầu vào cuối tháng 3 đến đầu tháng 12. Từ giữa tháng 12 đến hết tháng 2 thời tiết lạnh nhiệt độ nước dưới 18°C, có khi dưới 15°C ba ba không ăn và không lớn. Các tháng ba ba sinh trưởng nhanh nhất là từ tháng 5 đến tháng 10.

Ba ba hoa nuôi ở các tỉnh miền Trung và phía Nam: hầu như ăn mồi quanh năm, sinh trưởng liên tục và đẻ quanh năm, do khí hậu ấm áp quanh năm không có mùa đông lạnh như các tỉnh phía Bắc. Trong vùng này, nhiệt độ nước các ao nuôi ba ba trong năm dao động chủ yếu trong phạm vi từ 24-32°C, ít khi dưới 22°C hoặc trên 33°C. Những nơi có điều kiện cấp nước tốt có thể khống chế được nhiệt độ nước trong phạm vi thích hợp nhất từ 26-30°C.

Thức ăn

Ba ba ăn động vật, bắt mồi tĩnh, không phải động vật đuổi bắt mồi. Các loại cá, tôm băm thái cho ăn phải được rửa sạch nhớt, máu mới thả xuống bãi hoặc giàn cho ăn, tránh làm thối, nhiễm bẩn nước trong ao nuôi.

Tập trung cho ăn tích cực đối với ba ba bố mẹ từ tháng 6,7,8,9 cho ba ba béo, hình thành trứng, qua đông vỗ tiếp ba ba đẻ vào tháng 4, chất lượng sẽ tốt, tỷ lệ nở cao. Loại thức ăn hiện nay tốt nhất vẫn là cá biển tươi băm thái cho ăn, các loại cá tạp chất lượng kém hơn. Ngoài ra phải bổ sung trùn quế, ốc. Riêng ba ba giống, thức ăn tốt nhất là trùn, cá mè luộc, cho ăn ngày 2 lần.

Kỹ thuật sản xuất ba ba giống

Sản xuất ba ba giống gồm 3 khâu kỹ thuật chủ yếu: nuôi vỗ ba ba bố mẹ sinh sản, thu trứng và ấp trứng, ương nuôi ba ba giống.

Nuôi vỗ ba ba bố mẹ. Chỉ tiêu chính đánh giá trình độ kỹ thuật của khâu này là năng suất đẻ trứng và tỷ lệ trứng thụ tinh cao. Muốn đạt các chỉ tiêu cao cần thực hiện tốt các vấn đề sau:

- Xây dựng ao nuôi phù hợp với các yêu cầu sinh sản của ba ba.

- Làm tốt công tác chuẩn bị ao nuôi. Ao, bể mới xây cần ngâm rữa nhiều lần, thứ nước đảm bảo độ pH thích hợp (từ 7 -8) mới thả ba ba vào. Ao nuôi sau một vụ, trước khi nuôi vụ mới cần tẩy dọn sạch để diệt mầm bệnh. Khi thấy cần thiết, phải thay lớp bùn cát đã bị thối bẩn nặng.

- Nuôi đúng thời vụ. Các tỉnh phía Bắc phải bắt đầu nuôi vỗ từ tháng 8, tháng 9 để đến khi bắt đầu rét, ba ba bố mẹ đã béo khoẻ, sang Xuân chuyển hoá tuyến sinh dục nhanh, đẻ sớm. Sau khi đẻ xong lứa thứ nhất, tiếp tục nuôi vỗ để ba ba đẻ các lứa thứ 2,3,4…

Các tỉnh phía Nam có thể nuôi vỗ cho đẻ quanh năm, nhưng nên nuôi vỗ sớm để ba ba đẻ tập trung các tháng từ tháng 1 đến tháng 2.

- Chọn ba ba bố mẹ có tác tiêu chuẩn tốt về hình dạng, sức khỏe và qui cỡ, cỡ chọn nuôi nên 1kg trở lên với ba ba hoa, 2 kg trở lên với ba ba gai. Số lượng nuôi 1 ao cần thả đủ 1 lần, không thả rải rác.

- Phối ghép tỷ lệ đực/ cái thích hợp. Hiện nay nhiều người cho rằng tỷ lệ thích hợp nhất là 1/2,5-3 (một con đực ghép với 2,5 đến 3 con cái).

T.S - Báo Ninh Thuận, Ninh Thuận, 02/12/2007

Kinh nghiệm nuôi ba ba ở Singapore

Từ những năm 70, Singapore đã nhập giống ba ba trơn (Trionyx Sinensis) từ Ðài Loan đến nuôi thử nghiệm và tiến hành nghiên cứu về đặc điểm sinh học của ba ba, ảnh hưởng của lớp cát, tầng nước, mật độ nuôi lên sức lớn của ba ba.

Quá trình nuôi được phân làm 3 giai đoạn:

- Ba ba con dưới 3 tháng tuổi.

- Ba ba sinh sản từ 2 năm tuổi.

- Ba ba thịt nuôi từ ba ba con đến 12 tháng tuổi thì thu hoạch, cỡ trung bình đạt 600g, chiều dài mai đạt 16 cm.

1. Ao nuôi, bể xây bê tông.

Tường bao quanh ao, xây thẳng đứng để ngăn ba ba trốn thoát, ao thả những khúc gỗ nổi để ba ba lên sưởi ấm, giúp chúng điều chỉnh nhiệt độ và làm khô mai, tránh tạo thành lớp tảo nhớt dễ sinh bệnh.

Ðáy bể trải một lớp cát xốp, tốt nhất là cát trộn với bùn để nó vùi mình vào đó, chiều dài lớp cát phụ thuộc vào cỡ ba ba.

Ba ba thích nước nông vì chỉ cần nghển cổ lên là tới mặt nước để đớp hít không khí, nếu nước sâu quá buộc chúng phải bơi ngoi lên mặt nước sẽ tốn năng lượng. Ánh sáng mặt trời cũng giúp ba ba điều chỉnh thân nhiệt hiệu quả hơn và hạn chế bớt sự nhiễm bẩn nước.

Nguồn nước lấy từ giếng và máy bơm, có ống chống tràn giữ cho mức nước không thay đổi, nhất là vào mùa mưa.

Nơi ba ba đẻ. Mỗi bể nuôi có chỗ đẻ rộng khoảng 0,5 - 1,5m², cát lót dầy : 15 - 25 cm. Ngoài ra có bể ấp trứng rộng 9 - 18m², trứng phủ lớp cát dày 5 cm được tưới nước hằng ngày (vào buổi sáng trừ những ngày mưa), nơi ấp trứng có mái che để tránh mưa, nắng. Trứng ba ba ấp trong thời gian 60 ngày thì nở, ao cho ba ba sinh sản được nuôi với mật độ : 8 - 10 con/m², tỉ lệ 1 đực, 2 - 3 cái, chúng thường đẻ trứng quanh năm.

Ao nuôi ba ba con.

Ba ba mới nở nuôi trong bể xây rộng : 1 - 22m², nước sâu 20 cm, mật độ : 1con/100cm² con, đáy cát dày 2 - 3 cm, xung quanh trồng cây lan dạ hương để ba ba tránh nắng hay ẩn nấp, có lưới chắn bên trên phòng chim dữ đến ăn ba ba.

Ao nuôi ba ba thịt

Diện tích 90 - 1.700 m², nước sâu : 45 - 60 cm.

Bờ bê tông cao 45 cm.

Ao 1.700 m² nuôi 6.800 con.

Thay nước từ 2 ngày/lần đến 1 tháng/lần, chất lượng nước được xác định bằng mắt thường dựa vào mầu nước và hành vi của ba ba. Trong ao thả cá sặc rằn (Trichogaster pectoralis) để tiêu diệt ấu trùng muỗi đẻ, có thể nuôi thêm cá quả (chana striatus) để ăn thức ăn thừa dưới đáy bể nuôi.

2. Thức ăn : Dùng các loại cá đáy kém chất lượng làm thức ăn chính, bổ sung thêm bằng gà con kém phẩm chất, ruột gia cầm, phổi lợn. Ba ba sinh sản được nuôi bằng cá đáy sẽ đẻ ra trứng có vỏ cứng hơn, cho ăn 1 lần/1 ngày vào buổi sáng hoặc buổi tối bằng cách ném thức ăn vào bể.

3. Thu hoạch : Khi thu hoạch có thể bắt ba ba bằng tay hoặc bằng lưới, sau mỗi đợt thu, cần để ao nuôi nghỉ khoảng 1 tháng, ngâm nước khoảng vài cm, thả cây rau muống dại (Ipomeae sp) để làm giảm vi sinh vật phát triển.

Gần đây có gia đình ở Cần Thơ đã sản xuất được 3000 con ba ba con (giống ba ba trơn chuyển từ miền Bắc vào) có khả năng sinh sản quanh năm. Hy vọng kinh nghiệm nuôi ba ba ở Singapore sẽ phần nào giúp cho phong trào nuôi ba ba ở nước ta.

Hoa Nam, TC. KHCN TS 5/2000