Trồng trọt

Làm sạch đất và các vật bám trên các dụng cụ sử dụng trên đồng ruộng trước khi di chuyển đến một cánh đồng khác là một cách hiệu quả để loại bỏ các vấn đề liên quan đến sâu bọ.

Làm sạch bằng cách quét, dùng xẻng, hoặc bằng cách sử dụng nước và chất tẩy rửa xà phòng hoặc sử dụng hệ thống xịt nước. Chất tẩy rửa bằng xà phòng là quan trọng bởi vì chúng có thể phá vỡ được một phần những chất nhờn của vi khuẩn đã bị khô và nhựa cây hoặc là những chất cặn bám khác. Làm vỡ những chất cặn bám giúp phá hủy mầm bệnh một cách trực tiếp hoặc là làm giảm những chất bảo vệ mầm bệnh này, điều này sẽ giúp quá trình khử trùng thiết bị và kho chứa triệt để hơn. Không nên dùng chất sát trùng khi mà chưa làm sạch trước đó.

• Làm sạch và khử trùng đồng ruộng và xử lý trang thiết bị

Loại bỏ tất cả đất và mảnh vụn

Một trong những vấn đề quyết định liên quan tới thiết bị bị ô nhiễm là đất. Phần lớn các vấn đề sâu bệnh có thể được loại bỏ một cách hiệu quả bằng cách làm sạch tất cả đất và mảnh vụn. Ghi nhớ rằng đất kết dính là một vấn đề ở tất cả các khâu chuẩn bị trên đồng và thiết bị làm đất. Số lượng đất còn lại trên mỗi phần thiết bị làm thay đổi loại thiết bị. Máy xới thông thường giữ lại ít đất hơn máy cày, ngược lại máy cày giữ lại ít đất hơn máy thu hoạch.

Thiết bị xử lý khoai tây có thể là một nguồn nguy hiểm của việc nhiễm bệnh
từ nguồn đất và mảnh vụn dính kèm. Vì vậy, cần làm sạch hoàn toàn
trước khi chuyển đến những cánh đồng mới.

Máy cắt củ và thiết bị thu hoạch:

Máy cắt củ là một nguồn gây nhiễm bệnh héo xanh, thối củ, mốc sương…Điều này xảy ra bởi vì lưỡi dao cắt là được sử dụng liên tục trong suốt quá trình cắt như vậy truyền nhựa cây, mảnh vụn và những nguồn bệnh có liên quan từ những củ bị nhiễm bệnh sang củ sạch bệnh. Vì quá trình truyền bệnh theo kiểu cơ học này gây nhiễm bệnh cao nên yêu cầu làm sạch và khử trùng đối với tất cả các lưỡi dao cắt. Ít nhất, thủ tục làm sạch và khử trùng cần được triển khai giữa các lô củ. Khả năng trong việc nhiễm bệnh từ củ này sang củ khác là lớn hơn với một máy trồng dạng cắt rời ra so với máy trồng dạng tròn. Đây là bởi vì máy trồng dạng cắt là chẻ củ gây ra những vết xước. Khi mà những phần được chọn bị nhiễm bệnh, chúng có thể bị phá hoại bởi một hay nhiều mầm bệnh cái mà sau đó lan truyền tới các phần không bị bệnh khác.

Làm sạch và khử trùng dụng cụ cắt kết hợp với thay thế lưỡi cắt đã cũ và mòn trước khi bắt đầu vụ trồng mới sẽ giảm sự lây lan bệnh từ năm này sang năm khác. Quá trình này là khó thực hiện hơn trong mùa đông. Nếu một lô củ có liên quan đến bệnh – một bệnh xác định được – sau đó làm sạch và khử trùng dao cắt giữa các lô củ là được khuyên dùng.

Làm sạch và khử trùng kho chứa: 

Làm sạch và khử trùng kho chứa là rất quan trọng, đặc biệt để giảm thiểu các bệnh, giảm từ mùa này sang mùa khác. Đây là bước đầu tiên then chốt đối với các dụng cụ chứa những củ bị hỏng, thối rữa từ vụ mùa trước. Những nghiên cứu trước ở trường Đại học Idaho chỉ ra rằng, bệnh vảy mốc bạc (gây ra bởi nấm Helminthosporium solani) có thể sống sót nếu cách ly bằng những tấm xốp và sàn đất trong khoảng ít nhất 9 tháng và trong những mảnh gỗ dán và mảnh kim loại trong vòng 3 tháng. Bệnh thối mềm do vi khuẩn có thể sống sót trên bề mặt cứng tới 3 năm và thậm chí là 7 năm trên bề mặt gỗ. Khả năng nhiễm bệnh từ mùa này sang mùa khác là cao nên khử trùng là cấp thiết đối với tất cả các trang trại.

Dùng một vòi nước áp lực phun nước nóng và chất tẩy rửa là một biện pháp
hiệu quả trong việc loại bỏ đất, nhựa cây khô và những chất gây ô nhiễm khác
ở kho chứa và trang thiết bị. Tuy nhiên biện pháp này cũng có những giới hạn.

• Hoàn thành việc làm sạch và khử trùng kho chứa bao gồm những bước sau:

1) Loại bỏ rác và sinh vật ngoại lai

Trước khi thu hoạch chuẩn bị kho dự trữ cho mùa tiếp theo bằng cách loại bỏ sinh vật ngoại lai. Làm sạch rác như là các củ cũ, phần gỗ, kim loại và cách ly bên trong kho chứa. Sau khi loại bỏ tất cả những vật liệu ngoại lai có thể nhìn thấy được, dùng nam châm di chuyển trên sàn khô để thu thập những những vật kim loại gây ô nhiễm.

2) Loại bỏ từ 2,5 đến 5 cm đất trên bề mặt và thay bằng đất sạch khác

Bước này thường là khó để hoàn thành đúng lúc và thường bị bỏ sót. Nếu sự nhiễm bệnh đốm lá, đốm vòng là một vấn đề quanh năm ở khu chứa thì đây là một bước quan trọng để giảm sự lan truyền bệnh. Tương tự đối với bệnh thối mềm thì việc thay thế lớp bề mặt cũng rất quan trọng.

3) Rửa toàn bộ trang thiết bị bằng xà phòng và nước nóng, sau đó rửa lại bằng nước (sau khi rửa sạch đem phơi nắng)

4) Sử dụng thuốc khử trùng tới tất cả các bề mặt:

Giữ ẩm chất khử trùng trong thời gian 10 phút để tăng hiệu quả trong việc loại bỏ sinh vật gây bệnh. Sau đó đóng kho chứa trong thời gian 2 tuần rồi sau đó mở cửa để thông khí và làm khô bề mặt kho chứa. Nếu trong thời gian 2 tuần mà chưa khô thì cần thêm thời gian trước khi cho khoai tây vào kho chứa.

Những chất hóa học dùng để khử trùng: sodium hypochlorite (NaClO), Calcium Hypochlorite Ca(OCl)2, Ammonium Hypochlorite NH4ClO, Chlorine Dioxide (ClO2), Copper quinolinolate, Quaternary ammonium, Hydrogen peroxide

Trần Thị Diệu – Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (Biên dịch theo cals.uidaho.edu) - Khuyến nông VN, 09/01/2015