Trồng trọt

Để mai vàng nở đúng tết

Thời điểm tạo nụ cho hoa mai vàng cần phải chuẩn bị từ khoảng tháng 10 âm lịch. Trước hết cần chăm dưỡng cho cây thật khỏe mạnh để cây mới có sức sống ra hoa đúng thời điểm mong muốn. Việc tạo nụ dày đặc cho hoa mai vàng không phải là chuyện dễ đối với cả những người có nhiều kinh nghiệm trồng hoa mai. Rất nhiều người chơi mai thừa nhiệt huyết nhưng thiếu kinh nghiệm nên dẫn đến tình trạng cây mai cứ sinh trưởng mà ít ra mầm nụ.

Việc tạo nụ dày đặc cho hoa mai vàng không phải là chuyện dễ đối với cả những người có nhiều kinh nghiệm trồng hoa mai. Rất nhiều người chơi mai thừa nhiệt huyết nhưng thiếu kinh nghiệm nên dẫn đến tình trạng cây mai cứ sinh trưởng mà ít ra mầm nụ.

Ngoài ra, việc chăm bón không hợp lý, không đúng thời điểm cũng làm cây hấp thụ đạm nhiều hoặc bị ảnh hưởng bởi sự điều phối của các chất kích thích sinh trưởng nên cây mai khi giải phóng năng lượng bằng cách ra đọt non. Hiện tượng này phá hủy dự tính của người chăm mai khi vào mùa lẽ ra cây kết nụ. Do đó, việc tạo nụ dày đặc cho mai vàng cũng phụ thuộc rất nhiều vào công chăm sóc và bón phân. Bởi có chăm sóc đúng cách, bón phân đúng liều lượng cây mới phát triển tốt và cho nhiều nụ. Do đó, bón phân phải sớm ngay từ đầu năm. Lượng bón vừa đủ ở dạng dễ tiêu sẽ có lợi hơn giúp cây đẻ nhiều.

Việc hoa mai vàng ra được nhiều nụ hay không cũng phụ thuộc cả vào thời tiết nên người trồng mai vàng phải canh đúng thời điểm để ngừng sử dụng các chất kích thích sinh trưởng từ tháng 5 âm lịch. Riêng đối với những cây cứng đầu đến tháng 7 mà vẫn chỉ sinh trưởng mạnh chưa đóng nút thì ta áp dụng biện pháp như chọn thời điểm cây vừa ra lá non thì phun thuốc diệt cỏ. Cần pha loãng theo hướng dẫn trên bao bì rồi phun ướt toàn bộ cây. Sau đó, dùng chất ức chế sinh trưởng để hướng cây ngưng sinh trưởng chuyển hẳn sang kết nụ.

Biện pháp xử lý để mai vàng ra hoa đúng tết cần áp dụng đồng bộ từ bón phân, tưới nước, tuốt lá. Ngay từ đầu tháng 10 âm lịch, hạn chế bón các loại phân có hàm lượng đạm cao. Từ giữa đến cuối tháng 11 âm lịch, dừng bón phân vào gốc và hạn chế tưới nước để chuẩn bị tuốt lá. Từ ngày 7 - 10 tháng chạp, nếu thấy mai sung sức, đã có nụ lớn, thời tiết dự báo nắng ấm thì mai sẽ nở sớm, do vậy đối với mai 5 cánh cần tuốt lá vào khoảng 18 - 20 tháng chạp. Ngược lại, nếu cây mai không sung sức, mới xuất hiện nụ nhỏ, dự báo rét kéo dài thì phải tuốt lá khoảng ngày 13 - 16 tháng chạp. Đối với mai nhiều cánh cần tuốt lá sớm hơn so với mai 5 cánh từ 4 - 6 ngày.

Lưu ý, trước khi tuốt lá cần ngừng tưới nước 2 - 3 ngày để lá bắt đầu đanh lại, gân lá nổi lên thì tuốt lá, đồng thời tưới lại thật đẫm và phun phân bón lá. Nếu thời điểm tết ông Táo, quan sát thấy hoa cái bung vỏ lụa là chắc chắn hoa nở đúng tết. Nếu hoa cái chưa bung vỏ lụa là mai nở muộn nên ngưng tưới rồi đem phơi ngoài nắng. Sau vài ngày tưới thật đẫm trở lại bằng nước ấm, đồng thời phun phân bón lá Đầu Trâu để kích thích mai nở sớm cho đúng dịp tết. Việc tuốt lá, phun phân bón lá cũng theo nguyên tắc trên. Từ cuối tháng 11, nếu có mưa bất thường thì mai sẽ nở sớm do đó cần chủ động nắm bắt dự báo để có thể làm dàn che hay phủ nylon che gốc để tránh mưa.

Nói chung, việc chăm sóc cây mai để chuẩn bị cho hoa nở đúng ngày xuân, khi gặp thời tiết hoặc khí hậu bất lợi là “không dễ ăn chút nào”. Mai đã lặt lá xong thì sợ nhất là mưa, trong nước mưa có tạp chất làm cho hoa nở rất nhanh mà không đồng loạt, cho nên sau cơn mưa thường nhà vườn phải tưới xả rửa để nút hoa trở lại bình thường. Còn một điều tối kỵ trong thời kỳ lặt lá mai, không nên dùng phân vô cơ tưới vào gốc hoặc phun lên nụ hoa, vì cây mai lúc này không còn lá nên không thể thoát nước, nó sẽ bị ngộ độc, sống èo uột và chết dần.

Trong điều kiện khí hậu thời tiết bình thường như khu vực TP.HCM, muốn hoa nở rộ cùng một đợt thì lặt lá cùng một lúc; muốn hoa nở kéo dài nhiều ngày, lớp này tàn lớp khác nở thì lặt lá xen kẽ ở các cành chừng 2 - 3 lần, mỗi lần cách nhau vài ngày với cây mai có nhiều nụ hoa. Sau thời gian lặt lá 5 đến 7 hôm, không thấy nụ hoa bung vỏ trấu thì ta xử lý ngay, đem chậu mai để ở nơi có nhiều ánh sáng và nắng nhất và dùng phân urê, hay 1 - 2 viên Aspirin hòa 1 lít nước tưới vào gốc rồi bỏ khô một ngày sau đó tưới lại bình thường, thấy vỏ trấu trong rớt ra, trong nụ hoa có từ 1 - 7 búp hoa không lệ thuộc nụ lớn hay nhỏ, các búp hoa có màu xanh và đến ngày 23/12 âm lịch có kích cỡ nhỏ hơn hạt đậu xanh một chút là vừa, đến ngày 28/12 âm lịch có vài hoa trổ lác đác là đạt yêu cầu mong muốn cây mai nở đúng ngày xuân.

XUÂN QUANG - Khoa Học Phổ Thông, 04/01/2019

Chăm sóc cây mai trong những ngày xuân

Chăm sóc như thế nào cho cây mai vàng trong những ngày xuân? Một câu hỏi rất đơn giản nhưng thực tế ít ai không có kinh nghiệm mà làm được cây mai nở dúng ngày xuân.

Cây mai vàng là cây truyền thống với sự quyến rũ hòa hợp với cộng đồng dân tộc ta hằng lâu đời nay, do vậy từ đô thị đến làng quê xa xôi hẻo lánh, đâu đâu cũng có, nhà nhà nuôi trồng, người người sử dụng, hiện nay cây mai đã trở thành báu vật may mắn, thân thiết trong gia đình. Nhưng không ít người vẫn còn trầy trật làm sao cho hoa nở đúng ngày xuân. Có khi lặt lá rồi gặp mưa lạnh nhiều đợt kéo dài hoa nở trễ, ngược lại gặp nắng nóng nụ hoa bung ra nở tết.

Muốn hoa nở đúng ngày xuân, đễ được điều này phần lớn trước phải dựa theo kinh nghiệm của dân gian mà quyết định ngày lặt lá sao cho hợp lý và đúng lúc. Việc lặt lá mai là để chuyển toàn bộ dinh dưỡng của cây tập trung nuôi nụ hoa trog một thời gian nhất định để hoa nở theo ý muốn.

Cây mai nở được hoa đẹp nó phụ thuộc nhiều những yếu tố khách quan, cho nên ta phải can thiệp, nhất là phần về giai đoạn cuối năm mà thời thiết khí hậu nhiệt độ biến động nhiều hay ít va lập xuân sớm hay muộn cũng đều ảnh hưởng đến ký nở hoa của chúng. Vậy ta phải cần xem lịch và theo dõi dự báo khi hậu thủy văn của bộ phận tin tức khí tượng mỗi vùng. Nếu thấy trời mây quang đãng, ấm áp là tiết lâp xuân sớm thì hoa sẽ nở sớm, trời mây u ám rét buốt nhiều, lập xuân muộn thì hoa sẽ nở muộn. Đây là điều cốt lõi ta cần quan tâm, để tránh tình trạng thất vọng đành để cây mai ở lại vườn năm sau.

Vậy thì nên lặt lá vào thời điểm nào mới có hiệu nghiệm? Theo kinh nghiệm học hỏi được trong Hội sinh vật cảnh nhiều nơi, đầu tiên ta phải biết bón phân 3 tháng cuối cùng của năm. Bạn căn cứ vào 4 yếu tố sau đây để áp dụng chăm sóc cây mai trong ngày xuân.

1. Khí hậu nóng trổ nhanh, lạnh trổ chậm.

2. Nước nhiều trổ nhanh, ít trổ chậm.

3. Nút no đầy trổ nhanh, ít trổ chậm.

4. Đọt ra lá non, hoa trổ chậm và không nơ tập trung

Việc lặt lá mai ngày nào, không ai dám khẳng định trước mà phải căn cứ vào tình trạng nụ hoa nở đầy đặn hay không và còn tùy thuộc khí hậu nóng, lạnh rồi mới quyết định ngày lặt lá mai. Nụ nhỏ lặt sớm, nụ lớn lặt trễ.

Thường người ta chọn ngày 16/12 âm lịch để lặt lá mai, nếu khí hậu bình thường. Nhưng trước khi lặt lá ta phải xem nút ở nách lá nhỏ hay lớn, nếu nhỏ lặt sớm, lớn lặt trễ. Còn thời tiết lạnh kéo dài thì lặt sớm hơn nút nách lá còn nhỏ. Ngoài ra người ta còn kết hợp yếu tố khác để tác động cho cây mai trổ nhanh hoặc chậm. Nếu trổ chậm tăng nước tưới, trổ nhanh thì giảm nước tưới.

Cây mai sau khi lặt lá, các chồi non mọc ra làm cho hoa trổ chậm, trổ không đều và màu sắc không tươi thắm.

Nếu trổ nhanh thì cắt bỏ hết phần đọt non, còn dể trổ chậm thì giữ lại đọt non cho tới khi nào nụ hoa vừa tròn thì ta sẽ cắt hết đọt non để cho hoa trổ đúng và tập trung ra hoa đồng loạt. Cần lưu ý khi đặt chậu mai, ta giám sát thấy bên nào có ánh sáng nắng ban mai trước 9 giờ sẽ làm hoa trổ nhanh, còn bên nào ánh sáng ban mai sau 9 giờ hoa trổ chậm, cho nên muốn cây mai nở đều toàn diện thì ta xoay chậu thay đổi để phía nào cũng có ánh sáng ban mai trước 9 giờ.

Nói chung việc chăm sóc cây mai để chuẩn bị cho hoa nở đúng ngày xuân, khi gặp thời tiết hoặc khí hậu bất lợi là “ không dễ ăn chút nào”. Mai đã lặt lá xong thì sợ nhất là mưa, trong nước mưa có tạp chất làm cho hoa nở rất nhanh mà không đồng loạt, cho nên sau cơn mưa thường nhà vườn phải tưới xả rửa để nút hoa trở lại bình thường. Còn một điều tối kỵ trong thời kỳ lặt lá mai, không nên dùng phân vô cơ tưới vào gốc hoặc phun lên nụ hoa, vì cây mai lúc này không còn lá nên không thể thoát nước nên nó sẽ bị ngộ độc, sống èo uột và chết dần.

Trong điều kiện khí hậu thời tiết bình thường như khu vực Thành phố Hồ Chí Minh. Muốn hoa nở rộ cùng một đợt thì lặt lá cùng một lúc, muốn hoa nở kéo dài nhiều ngày lớp này tàn lớp khác nở thì lặt lá xen kẻ ở các cành chừng 2 - 3 lần, mỗi lần cách nhau vài ngày với cây mai có nhiều nụ hoa. Sau thời gian lặt lá 5 đến 7 hôm, không thấy nụ hoa bung vỏ trấu thì ta xử lý ngay, đem chậu mai để ở nơi có nhiều ánh sáng và nắng nhất và dùng phân urê, hay 1 - 2 viên Aspirine hòa 1 lít nước tưới vào gốc rồi bỏ khô một ngày sau đó tưới lại bình thường, thấy vỏ trấu trong rớt ra, trong nụ hoa có từ 1 - 7 búp hoa không lệ thuộc nụ lớn hay nhỏ các búp hoa có màu xanh và đến ngày 23/12 âm lịch có kích cở nhỏ hơn hạt đậu xanh một chút là vừa, đến ngày 28/12 âm lịch có vài bông trổ lác đác là đạt yêu cầu mong muốn cây mai nở đúng ngày xuân.

Dư Hữu Đức - Hội SVC TP Hồ Chí Minh - Khuyến Nông TPHCM, 12/01/2016 

Chăm sóc để hoa mai nở đúng dịp Tết

Những ngày cuối năm, không khí se lạnh cũng là lúc những người trồng hoa mai tại làng hoa Sa Đéc (Đồng Tháp) bắt đầu các công đoạn cuối cùng chuẩn bị cho mùa vụ lớn nhất trong năm.

Cần bổ sung nhiều dinh dưỡng để hoa mai nở đúng dịp Tết nguyên đán

Nhiều năm qua, việc hoa mai nở sớm thời điểm giao mùa khoảng tháng 10 âm lịch là hiện tượng bình thường, tuy nhiên người dân trồng cũng phải xử lý tốt việc cho hoa nở đúng dịp Tết Nguyên đán.

Theo nhiều hộ trồng hoa mai, để có một cây mai vàng đẹp, nở đúng thời điểm Tết đòi hỏi người trồng phải tính toán thời gian, theo dõi thời tiết, chăm chút tỉ mỉ suốt cả năm chứ không chỉ trong những ngày cận Tết. Trước khi xử lý cho mai vàng ra hoa, yêu cầu trước tiên là phải chăm sóc cho cây phát triển sung mãn, cành lá xanh tốt. Để thỏa mãn yêu cầu này, người trồng mai cần áp dụng một chế độ bón phân, tưới nước hợp lý và phòng ngừa hữu hiệu một số đối tượng sâu bệnh hại thường thấy trên cây mai.

Với kinh nghiệm trồng hoa mai lâu năm, ông Lê Hồng Nhãn - Chủ vườn mai Thảo Uyên thuộc ấp Phú Thành, xã Tân Phú Đông, TP.Sa Đéc cho biết: “Phải cung cấp nước thường xuyên để cây mai phát triển và giúp chúng hấp thụ phân bón nhanh hơn. Mùa nắng nên tưới nước cho cây mỗi ngày hoặc cách ngày tưới nước một lần, tưới thẳng vào gốc và xịt tia nhỏ lên khắp tán lá. Vào mùa mưa, nếu có những ngày nắng gắt kéo dài xen kẽ thì cần tưới nước để giữ cho đất đủ ẩm”.

Ngoài ra, việc chăm sóc để tạo nụ hoa cho mai vàng cũng cần phải lưu ý. Vào khoảng tháng 2 - 3 âm lịch nên bắt đầu xử lý cắt bỏ tỉa cành tạo tán giúp cây lấy lại sức. Đến những tháng cuối năm, nên hạn chế bón phân nhằm khống chế tăng trưởng của thân lá, đồng thời giảm dần lượng nước tưới để giúp cây mai phân hóa mầm hoa tốt hơn.

Ông Nguyễn Văn Hiền ngụ ấp Phú Thành, xã Tân Phú Đông, TP.Sa Đéc cho biết: “Vào thời điểm 23/12 âm lịch nhà vườn phải xử lý sao cho những nụ hoa bung vỏ lụa thì hoa mai mới nở đúng vào những ngày Tết. Đây là yếu tố cực kỳ quan trọng, có tính quyết định đối với khả năng ra hoa nhiều hay ít của cây mai. Sau khi lặt lá, nếu mai cho nụ hoa nhỏ và có khả năng nở hoa trễ, phải xử lý bằng cách tưới thêm nước vào giữa trưa, sáng sớm nên tưới nước ấm để kích thích và giúp cây mai hấp thụ các chất dinh dưỡng. Ban đêm nên thắp đèn sáng cho cây tăng cường quang hợp và nở hoa sớm hơn. Ngoài ra, thời điểm giữa trưa mỗi ngày cần tưới phun sương liên tục từ 10 - 15 phút để làm mát môi trường, giúp cây hấp thụ dinh dưỡng tối đa”.

Bên cạnh đó, khi lặt hết lá mai người dân nên ngưng tưới nước một vài ngày, rồi sau đó tiếp tục tưới nước trở lại bình thường để cây ra hoa tốt. Điều hết sức quan trọng là khi cây mai phát triển bình thường thì không được dùng phân bón tưới vào gốc, hoặc phun vào nụ hoa. Bởi lúc này cây mai không còn lá, nên việc bón phân sẽ làm cho cây dễ bị ngộ độc.

Để xử lý cho hoa mai nở đúng Tết, ngoài việc lặt lá, nhà vườn nên quan tâm đến một số yếu tố khác như: điều kiện thời tiết, sự phát triển sung mãn của cây mai và nhất là lưu tâm đến hình dạng mầm hoa. Nếu mầm hoa đủ thời gian sinh trưởng, có hình dạng như quả trứng với 2 - 3 vỏ trấu bao bên ngoài thì nên lặt lá cách Tết 13 - 14 ngày. Còn ngược lại, mầm hoa chưa phát triển đầy đủ sẽ có dạng hình thoi nhọn với 3 - 4 vỏ trấu bao bên ngoài để mầm hoa có thời gian phân hóa.

Nếu thực hiện tốt những yêu cầu trên, người trồng mai sẽ có cơ hội chủ động cho cây mai vàng trổ nhiều hoa đẹp vào đúng vào dịp Tết Nguyên đán.

Nhật Khánh - Báo Đồng Tháp, 09/01/2015

Cho mai nở đúng Tết

Hoa mai tượng trưng cho sự may mắn, sung túc và thịnh vượng. Mai là loài hoa được rất nhiều người ưa chuộng và trang trí cho ngôi nhà của mình trong những ngày đón xuân, vui Tết. Để điều khiển cây mai ra hoa đúng vào dịp Tết Nguyên đán cần áp dụng một số biện pháp kỹ thuật sau.

1. Biện pháp tuốt lá

Cây mai và một số loại cây khác sẽ trổ hoa khi được tuốt bỏ hết lá già. Trong điều kiện tự nhiên, cây mai sẽ rụng lá vào cuối mùa đông, khi bắt đầu lập xuân. Sau khi lá rụng, các mầm hoa sẽ bung lớp vỏ trấu. Nụ xanh sẽ nở rộ sau 6 hoặc 7 ngày từ lúc bung vỏ trấu.

Để mai ra hoa đúng dịp Tết, biện pháp tuốt lá mai được sử dụng. Biện pháp tuốt lá cho cây mai ra hoa được thực hiện hằng năm trong khoảng thời gian giữa tháng 12 âm lịch.

Một vấn đề đặt ra là làm sao xác định được thời điểm tuốt lá để vỏ trấu bung ra đúng ngày 23 tháng 12 âm lịch.

Thứ nhất: Căn cứ vào hình dạng mầm hoa. Mầm hoa hay còn gọi là "nút", phát sinh từ nách lá vào khoảng tháng 5 - 6, kích thước lớn dần đến tháng 12 âm lịch. Mầm hoa đủ thời gian sinh trưởng sẽ có hình dạng như quả trứng, với 2 - 3 vỏ trấu bao bên ngoài thì tuốt lá cách Tết từ 13 - 14 ngày.

Mầm hoa chưa phát triển đầy đủ có dạng hình thoi nhọn, với 3 - 4 vỏ trấu bao bên ngoài, tuốt lá trước ngày 15 tháng 12 âm lịch để mầm có thời gian phân hóa.

Thứ hai: Căn cứ vào diễn biến của thời tiết. Điều kiện nắng tốt, nhiệt độ không khí cao làm quá trình ra hoa diễn ra nhanh hơn. Ngược lại, điều kiện lạnh khiến quá trình này chậm lại.

Thứ ba: Căn cứ vào sự sinh trưởng và phát triển của cây. Cây sinh trưởng mạnh, nhiều cành lá xanh tốt thường có quá trình ra hoa chậm. Do đó, cần tiến hành tuốt lá sớm hơn. Mỗi giống mai có đặc điểm sinh trưởng khác nhau nên thời điểm tuốt lá cũng khác nhau: Mai cam, mai 100 cánh nở hoa sớm hơn mai giảo 2 - 3 ngày. Mai huỳnh tỷ nở sớm hơn mai giảo 2 - 3 ngày. Mai trắng nở trễ hơn mai giảo 1 - 2 ngày.

Vì vậy, đối với những cây mai ghép nhiều giống, khi tuốt lá phải chọn những giống trổ muộn tuốt lá trước, giống trổ sớm tuốt lá sau.

2. Xử lý cho mai ra hoa sớm

Thấy lá mai đã già, nhưng nụ mai còn hơi nhỏ, có thể sẽ nở trễ hơn Tết, nên tuốt lá sớm cỡ từ ngày 10 - 12 tháng Chạp, nghỉ tưới nước một ngày cho khô nhựa, rồi tưới thúc thêm phân NPK (10-55-10): pha 10 g cho 8 lít nước, khoảng 5 ngày tưới 1 lần, rồi tiếp tục tưới nước lại bình thường. Đến cỡ ngày 23 tháng Chạp thấy nụ hoa bung vỏ trấu là hoa sẽ nở đúng Tết, nên đổi qua tưới loại phân NPK (6-30-30) để giữ cho hoa to đẹp và lâu tàn.

Trong trường hợp tuốt lá trễ, cây ra hoa không đúng dịp Tết, có thể áp dụng một số biện pháp sau đây để thúc hoa trổ sớm: Phun ướt những mầm hoa lúc trời nắng cho những cây mai không chịu bung vỏ trấu. Tưới nước ấm vào gốc khi trời quá lạnh. Đặt nước đá lên mặt đất gần gốc. Tưới rửa nụ, búp hoa vào sáng sớm. Ngắt đọt non thúc ra hoa sớm. Dùng đèn cao áp thắp sáng vào lúc 7 - 8 giờ tối hằng đêm có thể thúc mai nở sớm 2 - 3 ngày. Sử dụng hóa chất, thời điểm sử dụng sau khi tuốt lá 2 - 3 ngày.

Một số chế phẩm thường dùng là Methyl Parathion, hay Monitor, Miracle-gro, Yogen, HVP, Aron, Decamon… liều lượng 10 - 20 ml/bình 8 lít nước, phun 1 lần là hoa mai, sẽ nở ngay.

3. Xử lý cho mai ra hoa muộn

Thấy lá mai vàng úa sắp rơi rụng, nụ mai đã khá to, có thể hoa mai sẽ nở sớm hơn Tết. Trường hợp này nên tuốt lá trễ, đợi đến khoảng ngày 20 tháng Chạp hãy tuốt lá, cũng ngưng tưới nước một ngày, rồi tưới thêm phân NPK (5-0-2), hoặc phân lạnh như phân urê pha loãng, để hãm cho hoa mai nở trễ. Pha 1 muỗng cà phê phân urê cho 8 lít nước, 5 ngày tưới một lần, cũng có thể lấy vải đen bao trùm cây mai lại. Nếu thấy cây mai có lá non nhiều quá thì nên lấy kéo nhỏ cắt tỉa bỏ bớt.

Trường hợp chưa đến ngày 23 tháng Chạp, cây mai đã bung vỏ trấu, cần đặt cây nơi râm mát. Tưới đẫm nước, tránh làm úng rễ. Đào nhẹ quanh gốc làm đứt một số rễ cám (rễ nhỏ).

Kỹ sư Đoàn Hữu Nghị - Báo Cà Mau, 03/01/2011