Trồng trọt

Không rõ tại sao gần đây trên cây mãng cầu xiêm của gia đình cháu thường có nhiều con rầy rệp đeo bám trên nụ hoa, bông hoa và cả trên đọt non mới ra. Chúng có kích thước rất nhỏ cỡ nhỏ hơn hạt mè, hình bầu dục, đầu nhỏ nhưng bụng lại rất lớn, nhìn gần giống như giọt nước sắp rớt, mầu đỏ hồng hoặc mầu nâu đen. Chúng làm cho đọt non, lá non biến dạng cong queo, còi cọc, nếu mật số cao có thể làm cho nụ và bông hoa khô đi không đậu trái được. Xin cho biết đó là con sâu gì? Làm cách nào để phòng trị chúng?

Trả lời: Qua mô tả, chúng tôi cho rằng con sâu rầy mà cháu hỏi có lẽ là con Rầy mềm (Toxoptera sp.). Loài rầy này có khả năng gây hại cho nhiều loại cây, như cà phê, trà, xoài, đu đủ, dưa leo, ca cao, và cả cây mãng cầu xiêm như cháu đã thấy… đặc biệt là những cây thuộc họ cam quýt như chanh, cam ngọt, bưởi, quýt tiều, quýt đường…

Rầy trưởng thành và rầy non tập trung bu bám ở mặt dưới của những lá non, cành non, đọt non, nụ hoa, hoa và cả trái non (không thấy chúng có mặt trên các bộ phận già) để chích hút nhựa của các bộ phận này, làm cho chồi non, lá non biến dạng, lá cong queo, còi cọc, không phát triển được, giảm khả năng tăng trưởng của cây. Nụ hoa, hoa và trái non không phát triển, nếu nặng sẽ bị vàng, khô héo và rụng. Cũng giống như nhiều loài rầy rệp khác, ngoài gây hại trực tiếp thì trong chất bài tiết của rầy còn có chứa nhiều chất đường mật, đây là môi trường thuận lợi cho nấm bồ hóng phát sinh, phát triển phủ kín cả cành, lá ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình quang hợp của cây.

Trong tự nhiên rầy mềm có khá nhiều thiên địch, chúng khống chế mật số của rầy mềm không cho rầy mềm gây thiệt hại lớn cho cây, thế nhưng những năm gần đây bà con nhà vườn đã sử dụng quá nhiều thuốc BVTV, làm quần thể thiên địch của rầy mềm bị tiêu diệt rất nhiều, khiến cho rầy mềm nhiều lúc tự do phát triển gây hại nặng. Hiện nay chúng ta không thể dựa hẳn vào quần thể thiên địch có sẵn trong tự nhiên để khống chế rầy mềm, như những năm trước đây nữa.

Để hạn chế tác hại của rầy mềm cháu phải theo dõi vườn mãng cầu thường xuyên, đặc biệt là vào các đợt cây mãng cầu ra đọt non, lá non, ra hoa, trái non nếu thấy rầy có mật số cao thì nói với cha mẹ sử dụng thuốc hóa học để phun xịt. Để bảo vệ quần thể thiên địch đang có sẵn trong vườn cây, đồng thời tiết kiệm tiền thuốc, không nên xịt thuốc tràn lan, chỉ xịt trực tiếp vào những chỗ có rầy bu bám (đọt non, lá non, cành non, hoa, trái non…). Để tránh rầy kháng thuốc nên luân phiên sử dụng nhiều loại thuốc với nhau như Bassa 50 EC (hoặc Bascide 50 EC); Trebon 10 EC; Supracide 40 EC (hoặc Suprathion 40 EC); dầu khoáng DC-Tron Plus 98,8 EC… (trước khi phun xịt cháu nói cha mẹ nhớ đọc kỹ hướng dẫn cách sử dụng thuốc của nhà sản xuất có in sẵn trên vỏ bao bì).

Agroviet, 28/10/2004 

www.vietlinh.vn