Trồng trọt

Mướp khía còn gọi là mướp Tàu, tên khoa học Luffa acutangula (L.) Roxb, thuộc họ Bầu bí (Cucurbitaceae).

Cây thân leo dài khoảng 3 - 6m, phân nhánh nhiều, đường kính thân khoảng 2cm, có nhiều rãnh. Lá đơn mọc so le, màu lục, dạng tim, dài 15 - 30cm và rộng khoảng 25cm, mép lá có răng to, có tua cuốn chia thành 5 nhánh. Hoa đơn tính, các hoa đực mọc thành chùm, hoa cái mọc đơn, có bao hoa như hoa đực. Quả lớn hình chùy dài 30 - 40cm, đường kính 7 - 10cm, có 10 cạnh nhọn dọc theo thân quả. Hạt chín màu đen, sần sùi.

Theo Đông y, xơ mướp dùng trị gân cốt tê đau, đau ngực sườn, bế kinh, sữa không thông, viêm tuyến sữa, thuỷ thũng. Lá dùng trị ho, ho gà, nắng nóng khát nước vào mùa hè, đắp tại chỗ trị trĩ và phong hủi, dùng ngoài trị chảy máu ở các vết thương, chốc lở, bệnh mụn, ở Ấn Độ người ta dùng dịch lá tươi trị đau mắt hột. Hạt dùng trị ho nhiều đờm, sát trùng và đi tiểu khó. Thân dùng trị đau thắt lưng, ho, viêm mũi, viêm khí quản. Rễ dùng trị viêm mũi, viêm các xoang phụ của mũi, nấu nước rửa chỗ lở ngứa chảy nước.

Kỹ thuật trồng mướp khía:

Có nhiều giống mướp khía khác nhau, chúng tôi xin giới thiệu một số giống cho năng suất, chất lượng cao như mướp khía cao sản NP - 11: Dễ trồng, cây phát triển tốt, nhiều nhánh hữu hiệu, quả nù, suôn dài 30 - 35 cm, mùi thơm và không bị đắng, năng suất 8 - 10 kg/gốc và thời gian thu hoạch 38 - 40 ngày sau gieo. Mướp khía F1 Long NP - 13: Dễ trồng, cây phát triển rất khỏe, nhiều nhánh hữu hiệu, quả nù, suôn dài 40 - 35 cm, mùi thơm, không bị đắng, năng suất 15 - 20 kg/gốc và thời gian thu hoạch 40 - 50 ngày sau gieo. Mướp khía F1 Long NP - 14: Đặc tính tương tự như NP - 11, nhưng quả dài 50 - 55 cm, năng suất cao. Mướp khía TN 220: Quả thẳng dài 30 - 40 cm, màu xanh hấp dẫn, ruột trắng, mềm, ăn ngon ngọt và thời gian thu hoạch khoảng 50 ngày sau khi gieo…

Đất trồng phải tơi xốp, sạch cỏ. Mùa nắng nên lên líp thấp, mùa mưa phải được lên líp cao và có rãnh thoát nước tốt nhằm cây không bị úng chết (nếu có điều kiện nên phủ nylon trên mặt luống để chống cỏ dại, giữ ẩm mùa khô và chống úng trong mùa mưa). Khoảng cách, mật độ và cách trồng: Khoảng cách hàng đôi cách hàng đôi 4,5 - 5 m, cây cách cây trên hàng 1m. Mật độ trung bình 400 - 500 cây/1.000m2.

Làm giàn giống như mướp hương. Trước khi ngâm ủ hạt giống nên phơi nắng hạt giống 1 - 2 giờ để hạt hút nước mạnh, nẩy mầm tốt. Ngâm trong nước sạch khoảng 3 - 4 giờ, vớt hạt lên để ráo nước, dùng khăn sạch đã vắt nước, gói hạt lại và cho vào bao nylon cột kín miệng để tránh bốc thoát hơi nước, ủ ở nhiệt độ 28 - 30oC.

Làm bầu và ươm hạt: Bầu đất nên theo tỉ lệ 1 phần phân chuồng hoai + 1 phần tro trấu + 2 phần đất tơi xốp, trộn thêm phân vi sinh. Bầu thường làm bằng lá chuối hoặc bao nylon (kích thước 7 x 9 cm) có đục một số lỗ thoát nước ở đáy bầu, sau đó gieo hạt vào bầu. Khi cây được 1 - 2 lá thật có thể đem ra trồng ngay.

Phân bón (tính cho 1.000 m2): Bón lót khoảng 100 kg phân hữu cơ khoáng Vedagro dạng viên + 50 kg super lân. Bón thúc loại phân NPK 20-20-15, lần 1 sau gieo 30 ngày bón khoảng 40 kg. Lần 2 sau gieo 40 ngày khoảng 10 - 15 kg. Lần 3 sau gieo 50 ngày khoảng 10 - 15 kg và lần 4 sau gieo 60 ngày khoảng 10 - 15 kg. Ngoài ra có thể phun thêm phân bón lá có chứa các chất dinh dưỡng trung và vi lượng. Nếu chăm sóc tốt, thời gian thu hoạch có thể kéo dài khoảng 30 ngày và năng suất có thể đạt từ 3.500 - 4.000kg quả /1.000m2. Chú ý về mùa nắng, nhiệt độ cao nên tưới đủ nước để cho năng suất cao và chất lượng trái được ngon ngọt, nếu tưới không đủ nước trái sẽ bị đắng.

TRẦN TRÍ VINH - Nông nghiệp Việt Nam, 20/09/2010