Trồng trọt

Bằng việc sản xuất nấm linh chi sinh khối từ sợi nấm, công nghệ lần đầu tiên áp dụng ở Việt Nam, sản phẩm linh chi được tạo ra không những lớn về số lượng mà còn có một số thành phần hoạt chất quan trọng không thua kém nấm cổ linh chi vốn đã và đang được nhiều người săn lùng ráo riết. Phó giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Thị Chính, Chủ nhiệm công trình hoàn thiện công nghệ sản xuất một số chủng nấm linh chi đoạt giải ba Giải thưởng Sáng tạo Khoa học và Công nghệ Việt Nam của Quỹ VIFOTEC, nói: Linh chi sinh khối được chứng minh có chứa các thành phần hoạt chất quý cao gấp nhiều lần so với linh chi sản xuất bằng phương thức truyền thống.

Thành phần chống khối u của nấm linh chi của công trình đạt 18%, có trường hợp đạt 20-36%, trong khi nấm linh chi từ các nơi khác, tức sản phẩm nấm dưới dạng quả thể to như cái đĩa, chỉ đạt 5-6%. Đó là các enzym, kháng sinh, protein, 17 loại acid min, polysacharid (1-3 beta-D-glucan)...

Không những thế, linh chi sinh khối còn hơn hẳn công nghệ sản xuất nấm quả thể như thời gian thu hoạch ngắn. Đặc biệt, giá bán của linh chi sinh khối cao gấp đôi quả thể, 600.000 đồng/kg so với 300.000 đồng/kg. Khi sử dụng, không cần loại bỏ bã như nấm quả thể.

Trong số tám sản phẩm của công trình, đáng chú ý có sản phẩm mang tên Sinh linh và Bào tử nấm linh chi. Bào tử nấm linh chi lâu nay bị nhiều người cho là không tốt nên thậm chí cho rửa trôi bào tử. Các nhà khoa học trong nhóm đề tài làm ngược lại. Họ cho thu hồi và sử dụng chúng như một trong những sản phẩm chính. Điều thú vị là chính những bào tử này chứa hoạt chất germanium có tác dụng làm giảm đau cho bệnh nhân ung thư. Chính vì tác dụng to lớn ấy giá 1 kg bào tử nấm linh chi vọt lên 5 triệu đồng.

Bột linh chi tổng hợp và nguyên chất từ sinh khối được ứng dụng thử tại một số bệnh viện như Saint Paul, Hữu nghị cho các bệnh nhân cao huyết áp, viêm gan, ung thư, v.v. Kết quả bước đầu được đánh giá rất khả quan.

Sản lượng nấm linh chi cả nước hiện đạt 10- 15 tấn. Nếu sản xuất sinh khối nấm theo công nghệ của công trình, mỗi năm có thể đạt vài chục tấn. Giá trị kinh tế của nấm linh chi cao hơn hẳn các loại nấm thông thường. Trong khi nấm linh chị có thể bán 300.000- 600.00 đồng/kg, nấm khác chỉ bán được 15.000-20.000 đồng/kg.

Sinh linh là loại bột sinh khối nấm linh chi nguyên chất đóng gói 100 g/hộp giá 60.000 đồng/hộp từng đoạt Huy chương Vàng tại hội chợ XNK và tiêu dùng hàng Việt Nam chất lượng cao năm 2003. Sinh linh tỏ ra hữu hiệu trong việc chống một số loại vi khuẩn gây bệnh, gây ngộ độc thức ăn, chống khối u, chống phóng xạ. Đặc biệt, khả năng bảo vệ tế bào khi đột biến gene (khi tế bào lành chuyển sang tế bào ác tính, tế bào ung thư) của linh chi sinh khối cao hơn linh chi ở dạng quả thể.

Trong khuôn khổ hợp tác với Hàn Quốc theo nghị định thư cấp chính phủ thuộc Trường đại học Khoa học Tự nhiên, sản phẩm sinh Sinh linh khối vừa được cấp cho 30 bệnh nhân ung thư gan tại BV Ung thư Trung ương dùng thử trong ba tháng để đánh giá tác dụng hỗ trợ chữa ung thư của sản phẩm độc đáo này.

Ưu điểm nổi bật về công nghệ của linh chi sinh khối mà nhóm đề tài thực hiện chính là ở chỗ công nghệ đơn giản trong khi sản phẩm có hoạt chất sinh học cao như nêu qua ở trên. Không cần máy móc đắt tiền, các nhà khoa học có thể giúp bà con sản xuất sinh khối quanh năm và không phải theo thời vụ. Các nước phát triển cũng đã và đang sản xuất linh chi sinh khối và đúng là họ đi trước ta từ lâu. Song công nghệ của họ phức tạp, đắt và vì thế, không phù hợp với hoàn cảnh hiện tại ở Việt Nam.

Bài học thú vị từ công trình này chính là ở chỗ các nhà khoa học hoàn toàn có thể sống bằng sản phẩm của mình nếu đề tài xuất phát từ nhu cầu cuộc sống. Một khi Bộ Y tế tạo điều kiện thuận lợi cho áp dụng thử, các sản phẩm nấm linh chi không cải của đề tài sẽ được khẳng định sớm hơn, có lợi không chỉ cho các nhà nghiên cứu mà còn cho các nhà sản xuất, nhất là cho người tiêu dùng.

Nhan dan, 26/7/2004

Xem thêm các bài viết về nấm và kỹ thuật trồng nấm