Trồng trọt

Tháng 8/2002, Trung tâm KN tỉnh Lào Cai được Cục Phát triển Lâm nghiệp hỗ trợ thử nghiệm mô hình trồng cây Tốc sinh dương (Hắc dương). Để có cây giống kịp thời trong năm 2002, Trung tâm KN tỉnh đã phối hợp với ông Nguyễn Hữu Lộc chuyên viên cao cấp của Bộ NN–PTNT hướng dẫn các hộ nông dân nhân giống cây bằng cách giâm hom trong bầu Poly Etylen. Các hom giống được lấy từ cây trồng sau 1 năm tại Mường Khương. Kết quả từ 600 cây đã nhân giống được 24.000 cây hom giống (trung bình mỗi hom có từ 1 – 2 mắt), số lượng cây này đủ hỗ trợ trồng theo kế hoạch là 17,5 ha, kể cả trồng dặm cho 10 hộ nông dân thuộc xã Nấm Lư, huyện Mường Khương. Năm 2003, Trung tâm KN tiếp tục thử nghiệm mô hình cây Tốc sinh dương tại xã Minh Tân – huyện Bảo Yên, số lượng là 11 ha. Thời gian giao kế hoạch là tháng 3 thì tháng 4 năm 2003, Trung tâm KN đã chỉ đạo trồng trực tiếp bằng hom có chiều dài mỗi hom khoảng 15 – 20cm (mỗi hom có từ 4 – 5 mắt), số hom này được lấy từ cây giống trồng sau 1 năm. Sau quá trình theo dõi thấy rằng:

– Năm 2002: Cách nhân giống giâm trong bầu Poly Etylen tận dụng được hom trồng (mỗi cây giống dài khoảng 2m, thường lấy được trên 40 hom). Do nhân giống trái vụ nên các hom này được kích thích ra rễ và nẩy chồi bằng thuốc kích thích sinh trưởng. Tuy vậy, mầm cây từ hom giống sinh trưởng chậm, gặp mùa đông mầm cây rụng lá, khi sang xuân đem trồng mầm cây mới sinh trưởng từ mầm cũ; một số nơi do điều kiện thời tiết không thuận, cây sinh trưởng chậm và yếu.

– Năm 2003: Tốc sinh dương được trồng thẳng từ hom giống vào tháng 4, hom sinh trưởng tốt. Tuy nhiên, một số nơi gặp điều kiện thời tiết nắng nóng, khô hạn cây dễ bị héo.

Từ cách nhân giống khác nhau và thời vụ trồng khác nhau trong 2 năm qua và quá trình theo dõi, đánh giá thấy rằng: Để chọn ra phương pháp nhân giống thích hợp và trồng cây Tốc sinh dương đúng thời vụ, sinh trưởng và phát triển tốt, xin trao đổi một số kinh nghiệm sau:

Nhân giống tại vườn giống: Qua gần 2 năm theo dõi với cây dương, tốt nhất là khi cây vào mùa rụng lá là khoảng tháng 11 – 12 dương lịch, chọn cây một năm tuổi để chặt hom giống mỗi hom từ 4 – 5 mắt và giâm tại vườn giống, khoảng cách giữa các hom là 0,5m. Sau khi hom nẩy chồi, mỗi hom để lại từ 1 – 2 chồi để phát triển thành cây giống. Đến tháng 11 – 12 năm sau chặt hom từ cây giống đem trồng.

Kỹ thuật trồng: Qua theo dõi thấy rằng, cây Tốc sinh dương mới trồng, do đặc điểm là cây ưa sáng, sợ nóng nên sau khoảng từ 7 – 10 ngày hom bật mầm, sau 1 tháng hom mới ra rễ, rễ của hom thường yếu và lượng rễ thưa, rễ thường bị héo khi gặp đất khô do thiếu nước và thối khi đất úng trũng. Do vậy trong khi trồng cần lưu ý: Các hom sau khi được lấy ra từ cây mẹ được xử lý 2 đầu hom bằng nước vôi hoặc tro bếp. Hom được trồng với góc nghiêng 450, lèn chặt đất chỉ để lại từ 1 – 2 mắt hở lên mặt đất, sau đó tủ rơm để giữ ẩm.

Thời vụ trồng: Nên trồng vào đầu xuân (tháng 1 – 2 dương lịch) đó là thời kỳ cây sau rụng lá và chuẩn bị nẩy chồi, không nên trồng từ tháng 4 trở đi, vì thời kỳ này chồi và nhất là rễ sinh trưởng gặp phải thời tiết: Nắng nóng, khô hạn, lá dễ héo và rễ không phát triển được.

Về đất đai: Cây Tốc sinh dương thích hợp với đất dốc dưới 15o còn tính chất đất rừng, nếu cây trồng vào sườn đồi phía tây cần giữ ẩm để che bóng trong thời gian 3 tháng đầu sau khi trồng.

Tốc sinh dương là loài cây mới được đưa vào trồng thử nghiệm lần đầu tiên ở Lào Cai. Để có cơ sở triển khai mô hình ra diện rộng, cần được tiếp tục thử nghiệm mô hình tại các điều kiện lập địa và độ cao khác nhau với các loài khác nhau. Đồng thời cần tiếp tục theo dõi, đánh giá khả năng sinh trưởng, phát triển cũng như tình hình sâu bệnh hại đối với các loài khác nhau của cây Tốc sinh dương.

NNVN, 11/9/2003