Chăn nuôi

Trở lại vấn đề ong chia đàn:

Theo tôi nhận thấy, với bản năng nhạy bén phát hiện sớm khí hậu và thời tiết trong năm, cho nên năm nào ở địa phương mình mưa thuận gió hòa cây trái tốt tưoi thì năm ấy có nhiều đàn ong chia đàn và chia đàn sớm hơn những năm thời tiết không thuận lợi. Dưới đây là những cách khai thác bản năng chia đàn của chúng để có điều kiện tăng nhanh số đàn ong trong vườn nhà cùng cách khống chế hoặc xử lý tình huống theo ý muốn của mình. Đây là vấn đề đau đầu cho những ai mới vào nghề.

Khi thấy nhiều đàn ong xây bánh tổ ong đực, ta phải nghĩ ngay là mùa phát triển sồ lượng đàn ong đã đến. Tùy theo số lượng đàn ong hiện có, ta phải chuẩn bị một số thùng ít nhất bằng số đàn ong hiện có hoặc gấp đôi, bằng cách quét dọn chỉnh sửa các thùng cũ hoặc đóng thêm thùng mới để kịp thời  đáp ứng nhu cầu phát triển đàn. Như các bạn đã biết. có 2 cách chia đàn là chia đàn song song và chia đàn cách biệt. Chia đàn song song là khi  đàn ong có mũ chúa, ta chờ cho một vài cái mũ chúa đã trám  nắp, như đàn ong cò 4 cầu ta chọn 2 cầu  có chúa nhưng không có mũ chúa (nếu có phải bẻ bỏ hoặc cắt hình chữ V lộn ngược,  đem gắn qua 2 cầu bên, hoăc đem chia các đàn khác). Đặt 2 cầu này vào thùng mới (thùng bằng cây gì, màu gì cũng được, miễn là thùng không có tồn dư thuốc sát trùng sẽ làm ong chết). Đặt thùng này về bên trái (chẳng hạn) cách nơi đặt thùng, cũ độ 5, 6 tấc rồi dời thùng ong cũ, đã có 2 cầu ong và 1 hoặc 2 mũ chúa tốt về bên phải đàn cũ độ 2 tấc.. Như thế bây giờ 2 đàn đã cách nhau độ 8 tấc (nên nhớ là chia đàn song song thì cửa thùng 2 đàn phải cùng quay về một hướng). Tại sao lại đặt đàn thì ở gần, đàn lại ở xa điểm cũ như vậy. Vì đàn có chúa, có mùi hương dẫn dụ nên chúng kéo vào đông, nên để xa ra cho lạc hướng. Đàn kia không có chúa, để gần, khi chúng quanh quẩn tìm quanh không gặp thì tấp vào đây. Đây chẳng phải là lèo lái chúng làm theo ý mình thì phải gọi bằng gì? Tuy vậy môt vài ngày sau vẫn phải xem lại để xê dịch thùng để số ong vào mỗi thùng được cân đối. Còn một điều cần lưu ý là khi đàn ong mạnh, động quân, nhất là đầu vụ hoa chinh trong năm ,thường có khuynh hướng chia đàn bậc 2. Nghĩa là khi chia đàn lần đầu, chúa mẹ và nhiều ong thợ đã đi rồi. Phần còn lại trong thùng bây giờ là số đông ong thợ và 5, 3 cái mũ chúa .Thông thường trong các mũ chúa còn lại con nào nở trước thì việc đầu tiên của nó là đi cắn phá, giết hại những mũ chúa còn lại để độc chiếm giang sơn. Trong trường hợp có 2 con nở cùng một lúc thì cả hai sẽ có một trận đấu quyết định để giành ngôi vị . Theo các nhà sinh học, với bàn năng  duy trì nòi giống, loài ong mật tôn trọng luật chơi: Khi 2 con ong chúa xáp vào nhau mà ở trong tư thế con chết con bị thương thì chúng lập tức giang ra . Cho đến khi nào một con chiếm được thế thượng phong là chích chết đối thủ mà mình vẫn an toàn trăm phần trăm mới thôi. Thật là khôn ngoan và kiên nhẫn phi thường!

Sau khi giết chết đối thủ, việc làm kế tiếp của con ong chúa còn lại là đi tìm giết cho kỳ hết những con còn ở trong mũ chúa. Tuy nhiên như đã nói trên, ở đầu vụ hoa chính, ong thợ tinh khôn biết rằng nguồn hoa còn phong phú và lâu dài, không sợ thế hệ kế tiếp thiếu nguồn lương thực, nên chúng cản phá ong chúa mới nở không cho cắn phá những mũ chúa còn lại, buộc con chúa này phải cùng một số bay đi lập đàn mới. Như thế số ong con lại rất ít, thế đàn yếu. Vì thế ở đầu vụ hoa chính, sau khi chia đàn bậc một ta nên xem lại đàn vừa chia ra , chọn và để lại 1 mũ chúa mà thôi, để tránh chia đàn bậc 2. Mũ chúa bị loại có thể bóp chết hoặc đem đi chia một đàn khác.Qua đây ta cũng học hỏi ở đàn ong là đầu vụ nên chia đàn mỏng. Đây là cách của người có kinh nghiệm trong nghề tranh thủ tạo nhiều chúa tơ để bù vào số ong chúa đi giao phối bị mất!

Đến đây, tôi xin mách cho các bạn một cái mẹo nhỏ, tôi không dám tự xưng là kỹ thuật mà chỉ gọi là tiểu xảo mà thôi. Sự việc là như vầy:

Thông thường khi người ta chia đàn thường chọn đàn có 4 hoặc 5 cầu hoàn chỉnh rồi tách làm 2. Mỗi đàn 2 cầu, hoặc đàn 2, đàn 3 rồi giới thiệu mũ chúa vào đàn mồ côi. Các bạn có bao giờ để ý là đàn ong trong giai đoạn vừa giới thiệu mũ chú và tiếp theo là thời gian chúa tơ chưa đẻ, làm việc kém hơn những đàn có chúa đang đẻ không, nhất là đàn có chúa bắt đầu đẻ thì lại càng vượt trội... Tại sao vậy? Các bạn cứ chiêm nghiệm vào con người thì biết: Các chàng trai mới lớn chưa cưới vợ, nếu không ăn chơi lêu lỏng, có đi làm cũng  đâu biết để dành, có bao nhiêu cũng tiêu hết, đến khi nào có vợ mới chí thú làm ăn và dành dụm để nuôi vợ con. Như thế nếu chia đàn nhiều cầu và cầu quá lớn, nếu chúa tơ đi giao phối không thành công, các cầu này sẽ hư và bị sâu tổ cắn phà. Lại nữa. vì cầu lớn phải cần số lượng ong đông bu kín mới đủ ủ ấm, nếu không thì  các cầu lạnh càng làm cho sâu tổ hoàn hành mau hơn! Thêm vào đó là ta đã gia tăng số lượng ong ăn chơi làm cho đàn gốc yếu đi. Vậy thì để giảm thiểu số lượng ong bảo vệ mũ chúa, để tránh tinh trạng chia  đàn bất thành gây nhiều cầu hư. Nhiều người nuôi ong muốn có cùng lúc nhiều con chúa tơ, đã chia đàn hàng loạt theo cách này. Nếu chẳng may gặp lúc thời tiết không thuận lợi, chùa tơ đi giao phối thành công đạt tỷ lệ rất thấp thì cả trại ong sẽ suy sụp, khó gượng lại được, theo tôi ta phải làm thế này:

Nhấn vào đây để xem tiếp

Nhấn vào đây để về trang: Ba Liêm "luận" về con ong mật

Nhấn vào đây để về trang chính: Ba Liêm nuôi ong mật