Trồng trọt

TIÊU CHUẨN EUREP GAP  

Sản xuất quả theo hướng chất lượng, vệ sinh và an toàn thực phẩm (GAP)

(Phần 5-10)

V.  NHỮNG ĐIỂM CHÍNH TRONG EUREPGAP:

10.  VẬN HÀNH SẢN PHẨM (12 CY , 13 TY,  5 ĐN) 

Thiết bị, thùng chứa và vật liệu đóng gói

Thiết bị, thùng chứa và vật liệu có thể là nguồn ô nhiễm các mối nguy hóa chất, sinh học và vật lý.

Ô nhiễm hóa chất gây ra bởi:

• Sử dụng thùng chứa sản phẩm để đựng hóa chất,

• Sử dụng thùng chứa và vật liệu đóng gói có chất độc, và

• Dầu mỡ từ máy móc. 

Ô nhiễm sinh học gây ra bởi:

• Sử dụng thùng chứa, vật liệu đóng gói và thiết bị không sạch sẽ. 

Ô nhiễm vật lý là do:

• Sử dụng thùng chứa, vật liệu đóng gói và thiết bị bẩn.

• Vận hành máy móc gần nơi đóng gói và bảo quản, và

• Sử dụng thùng chứa và máy móc không đảm bảo chất lượng – mảnh vỡ rơi ra từ thùng chứa, mảnh kim loại long ra từ máy móc.

Biện pháp hạn chế ô nhiễm đối với thiết bị, thùng chứa và vật liệu đóng gói là lau chùi và bảo dưỡng thường xuyên. Cần dùng đúng loại hóa chất đề phòng ô nhiễm hóa học. 

Phương tiện đóng gói, bảo quản và vận chuyển

Phương tiện đóng gói, bảo quản và vận chuyển có thể gây ra các mối nguy hóa học, sinh học và vật lý. 

Ô nhiễm hóa chất là do:

• Hóa chất trong quá trình bảo quản và vật chuyển bị rò rỉ và lan sang sản phẩm hoặc máy móc, thùng chứa và vật liệu đóng gói tiếp xúc trực tiếp với rau quả. 

Ô nhiễm sinh học là do:

• Khu vực đóng gói và bảo quản, phương tiện chuyên chở nhiễm đất và phân động vật,

• Vận chuyển động vật chung với rau quả, và

• Nước thải từ nhà vệ sinh chảy vào hệ thống cung cấp nước.

Ô nhiễm vật lý là do:

• Công trình, nhà xưởng, xe máy không được xây dựng và bảo dưỡng hợp lý – ví dụ bong sơn, bong gỗ, mảnh kim loại, và

• Thủy tinh vỡ tại địa điểm đóng gói và bảo quản rau quả.

Có thể giảm thiểu ô nhiễm bằng cách xây dựng hợp lý và bảo dưỡng thường xuyên nhà xưởng, công trình và xe cộ. Không để hóa chất và máy móc nông nghiệp gần khu vực đóng gói, bảo quản và vận chuyển sản phẩm. 

Những yêu cầu của EUREPGAP 

10.1 Vệ sinh

Hồ sơ lưu trữ và cập nhật (được xem xét hàng năm) về đánh giá rủi ro (mức độ quốc gia, địa phương, hoặc từng cá thể) bao gồm các yếu tố vệ sinh của quá trình vận hành sản phẩm. (TY).

Như là kết quả trực tiếp của việc đánh giá rủi ro về vệ sinh trong suốt quá trình vận hành sản phẩm, các quy định về vệ sinh (các chất lây nhiễm lý hoá học, các vi sinh vật lây nhiễm) phải được thực hiện.(TY).

Nhà vệ sinh phải ở tình trạng tốt với các phương tiện rửa tay gồm cả xà phòng không hương, nước và phải được đóng lại, tuy nhiên không được mở cửa trực tiếp vào khu vực vận hành sản phẩm, trừ phi cửa phải tự động đóng. Các ngoại trừ từ việc khai báo vận hành sản phẩm cho những sản phẩm đã đăng ký sẽ được chấp nhận. (TY).

Các xe sử dụng cho việc vận chuyển những sản phẩm trong quá trình thu hoạch, nếu dùng cho các mục đích khác nữa phải có lịch trình chùi rửa, bảo trì để ngăn chặn sự lây nhiễm (ví dụ: nhiễm đất đai, bụi, phân hữu cơ, các chất rò rỉ…) theo các kết quả đánh giá về rủi ro vệ sinh trong thu hoạch. (CY).

Có những bằng chứng rằng các công nhân tuân thủ các hướng dẫn về an toàn vệ sinh bao gồm vệ sinh cá nhân (bao tay, trang sức, vệ sinh móng tay…) vệ sinh quần áo, hành xử cá nhân (không hút thuốc, khạc nhổ, ăn, nhai kẹo, nước hoa…). Các ngoại trừ từ việc khai báo vận hành sản phẩm cho những sản phẩm đã đăng ký sẽ được chấp nhận.(TY). 

10.2 Rửa trong giai đoạn sau thu hoạch

Trong 12 tháng vừa qua việc phân tích nước đã được thực hiện ngay tại đầu vào của máy rửa. Mức độ của các thông số phân tích được chấp nhận theo ngưỡng của tổ chức y tế thế giới hoặc được chấp nhận là an toàn đối với nền công nghiệp thực phẩm bởi các cơ quan có thẩm quyền. (CY).

Nếu nước được tái sử dụng cho việc rửa sản phẩm cuối cùng thì chúng đã được lọc và tiệt trùng, đo pH,  nồng độ và mức độ của các chất tiệt trùng đã được kiểm tra với các thông số được ghi chép và lưu trữ. Hệ thống lọc phải được thực hiện một cách có hiệu quả cho các dung dịch huyền phù và rắn theo các tài liệu và thời gian biểu phù hợp với lượng nước sử dụng.(CY)

Phân tích nước có được thực hiện ở một phòng thí nghiệm được thừa nhận theo ISO 17025 hoặc là các tiêu chuẩn quốc gia tương đương có thể thể hiện qua các tài liệu chứng minh rằng phòng thí nghiệm đang trong quá trình đạt được tiêu chuẩn ISO 17025. (ĐN). 

10.3 Xử lý sau thu hoạch

Có các quy trình và tài liệu rõ ràng, ví dụ như các chi tiết về  thuốc bảo vệ thực vật, sáp dùng xử lý sau thu hoạch, ngày đóng gói và vận chuyển các sản phẩm đã xử lý sao cho các hướng dẫn về việc xử lý hóa chất phải được nhìn thấy trên nhãn hiệu. (CY).

Các thuốc bảo vệ thực vật, sáp sử dụng trên sản phẩm đã được đăng ký và cho phép chính thức bởi các cơ quan chức năng thuộc chính phủ ở nước sở tại và được cho dùng trên các sản phẩm có ghi trên bao bì của thuốc bảo vệ thực vật, sáp. Khi không có sự đăng ký chính thức thì theo hướng dẫn  của phụ lục 2 của EUREPGAP trong tài liệu này và theo điều lệ quốc tế về sử dụng và phân bố thuốc trừ sâu của tổ chức nông lương Liên Hiệp Quốc. (CY).

Các tài liệu lưu trữ về sáp cũng như là các thuốc bảo vệ sau thu hoạch xác nhận rằng không có bất kỳ sáp hay thuốc bảo vệ thực vật nào được dùng trong vòng 12 tháng vừa qua trên sản phẩm trồng theo tiêu chuẩn EUREPGAP được xuất sang Châu Âu bị cấm ở các nước này. (CY).

Có tài liệu về tất cả các chất sáp và thuốc  bảo vệ thực vật được đăng ký hiện hành dùng cho các sản phẩm sau thu hoạch. (TY).

Bảng danh sách đã cập nhật các thay đổi nếu có của việc đăng ký các chất sáp và thuốc bảo vệ thực vật (ví dụ: các thay đổi cùng vớfi ngày thay đổi).(TY).

Người chịu trách nhiệm về mặt kỹ thuật việc xử lý sau thu hoạch có thể chứng minh năng lực của họ qua các giấy chứng nhận của các quốc gia hoặc các khóa đào tạo chính thức. (TY).

Lô sản phẩm đã xử lý được ghi chép lưu trữ trong hồ sơ xử lý sau thu hoạch. (CY).

Vị trí địa lý: tên, tham chiếu của trang trại hoặc nơi xử lý vận hành sản phẩm được ghi lại trong hồ sơ xử lý sau thu hoạch.(CY).

Ngày chính xác (ngày/ tháng/ năm) của các xử lý có được ghi lại trong hồ sơ sau thu hoạch.(CY).

Hình thức xử lý (phun xịt, ngâm, xông hơi…) được ghi chép lưu lại trong tất cả hồ sơ về xử lý sau thu hoạch. (CY).

Tên thương mại và thành phần hoạt chất của các sản phẩm dùng cho xử lý sau thu hoạch phải được ghi chép lưu trữ trong hồ sơ xử lý sau thu hoạch. (CY).

Số lượng của các chất (khối lượng hoặc thể tích trên lít nước) đã được ghi chép lại trong hồ sơ xử lý sau thu hoạch. (CY).

Tên người trực tiếp sử dụng các chất dùng trong xử lý sau thu hoạch đã được ghi lại trong hồ sơ xử lý sau thu hoạch. (TY).

Tên thông thường của sâu hại, bệnh mà đã được xử lý được ghi chép lưu trữ trong hồ sơ xử lý sau thu hoạch. (TY). 

10.4 Những thiết bị của trang trại dùng cho quá trình vận hành và lưu trư  sản phẩm

Các sàn  được thiết kế (dốc, mương) và giữ trống  để đảm bảo thoát nước.(ĐN).

Thiết  bị vận hành sản phẩm (dây chuyền chế biến, máy móc, tường, sàn, khu vực kho bảo quản sản phẩm, các tấm palet …) phải sạch sẽ hoặc bảo trì phù hợp lịch trình lau chùi làm sạch để ngăn quá trình lây nhiễm, vàmọi ghi chép liên quan phải được lưu trữ. Các trường hợp ngoại lệ trong bản khai vận hành sản phẩm sẽ được chấp nhận cho các sản phẩm đã đăng ký.(TY).

Các chất thải và các sản phẩm bị loại thải đang lưu giữ trong vùng được làm sạch và tiệt trùng để ngăn sự lây nhiễm của sản phẩm, các ghi chép của quá trình lau chùi được lưu trữ lại. (ĐN).

Các chất tẩy rửa, lau chùi…  được trữ trong vùng tách biệt với nơi mà sản phẩm được đóng gói để tránh sự lây nhiễm của các chất hoá học trên sản phẩm.(ĐN).

Các chứng nhận bằng chứng từ (các chi tiết trên nhãn hoặc bản số liệu kỹ thuật) về việc cho phép sử dụng các chất lau chùi tẩy rửa có khả năng tiếp xúc với sản phẩm trong ngành công nghiệp thực phẩm.(TY).

Các bóng đèn hoặc hệ thống đèn nằm trên các sản phẩm hoặc là các vật liệu sử dụng trong quá trình vận hành sản phẩm phải được bảo vệ để ngăn sự lây nhiễm  sản phẩm trong trường hợp chúng bị vỡ. (TY).

Các qui định bằng văn bản về xử lý vận hành các   sản phẩm  bằng nhựa cứng, trong suốt và bằng thuỷ tinh dễ vỡ trong khu vực chuẩn bị, xử lý vận hành và lưu trữ sản phẩm.  (ĐN).

Quản lý sự xâm nhập của những con vật nuôi vào trong khu vực sản xuất để ngăn sự lây nhiễm sản phẩm.(TY). 

Những điểm cần lưu ý trong quá trình thực hiện: 

Thiết bị, vật tư và thùng chứa 

• Thiết bị, thùng chứa và vật liệu tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm phải được làm từ những chất không độc hại.

• Thùng đựng chất thải, hoá chất và các chất nguy hiểm khác phải được đánh dấu rõ ràng và không dùng chung để đựng sản phẩm.

• Bảo dưỡng thường xuyên thiết bị, dụng cụ để hạn chế nguy cơ ô nhiễm.

• Thùng chứa sản phẩm thu họach và vật liệu đóng gói phải đặt riêng biệt với kho chứa hóa chất, phân bón và chất phụ gia đồng thời thực hiện các biện pháp hạn chế nguy cơ ô nhiễm từ các loài động vật gây hại.

• Thùng đựng rau quả cần đảm bảo chắc chắn, sạch sẽ trước khi sử dụng.

• Sau khi đóng gói, các thùng chứa không được đặt trực tiếp xuống đất. 

Nhà xưởng và công trình

• Xây dựng và bảo dưỡng nhà xưởng và các công trình phục vụ cho việc sản xuất, xử lý, đóng gói, bảo quản được sao cho hạn chế nguy cơ ô nhiễm bẩn.

• Tách riêng xăng, dầu, mỡ và và máy móc nông nghiệp ra khỏi khu vực xử lý, đóng gói và bảo quản sản phẩm nhằm giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm.

• Thiết kế và xây dựng hệ thống bể phốt, xử lý rác thải và thoát nước để giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm nguồn cung cấp nước.

• Bóng đèn phía trên thùng chứa sản phẩm và vật liệu đóng gói phải đảm bảo chống vỡ hay được bảo vệ bằng vỏ ngoài chống vỡ. Trong trường hợp bóng đèn bị vỡ, phải loại bỏ sản phẩm để ở khu vực đó đồng thời lau sạch dụng cụ và thùng chứa.

• Khi đặt thiết bị vào cùng với phân xưởng xử lý, đóng gói và bảo quản rau quả, cần che chắn hoặc cho ngừng vận hành thiết bị trong quá trình đóng gói, xử lý và bảo quản sản phẩm. 

Làm sạch

• Sọan thảo và tuân theo bản hướng dẫn lau chùi thiết bị, thùng chứa và vật liệu tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm và làm sạch địa điểm đóng gói, xử lý, bảo quản.

• Sử dụng hoá chất làm sạch thích hợp để giảm thiểu nguy cơ ô nhiễm hoá chất. 

Kiểm soát động vật và các lòai sinh vật gây hại

• Thực hiện các biện pháp giảm thiểu sinh vật gây hại ở trong và xung quanh khu vực xử lý, đóng gói và bảo quản.

• Xua đuổi, không cho chim chóc đậu trên khu vực xử lý, đóng gói và bảo quản.

• Cách ly các lòai động vật khỏi khu vực xử lý, đóng gói và bảo quản rau quả.

• Cần đặt bẫy bả ở nơi đảm bảo không làm ô nhiễm rau quả, thùng chứa và vật liệu đóng gói đồng thời ghi lại trong hồ sơ những vị trí đó. 

Vệ sinh cá nhân

• Cung cấp tài liệu hướng dẫn về vệ sinh cá nhân cho nhân viên.

• Huấn luyện nhân viên thực hành các biện pháp vệ sinh cá nhân và lưu giữ hồ sơ huấn luyện, đào tạo.

• Bố trí nhà vệ sinh và khu rửa tay cho nhân viên. 

Xử lý rau quả

• Hoá chất sử dụng sau thu hoạch, bao gồm cả thuốc bảo vệ thực vật và sáp thực vật phải được phép sử dụng và tuân thủ hướng dẫn ghi trên nhãn hoặc theo giấy phép của cơ quan có thẩm quyền.

• Đối với rau quả xuất khẩu, phải kiểm tra danh mục hoá chất được phép và MRL ở nước nhập khẩu trước khi sử dụng.

• Thiết bị phun thuốc cần được làm sạch thường xuyên, kiểm tra và bảo dưỡng đảm bảo hoạt động hiệu quả.

• Hỗn hợp các hóa chất dư thừa và nước thải tẩy rửa phải được xử lý sao cho không tạo ra nguy cơ ô nhiễm tới sản phẩm.

• Bảo quản tất cả các hoá chất tại khu vực riêng biệt, kiên cố, an toàn theo chỉ dẫn trên nhãn nhằm giảm thiểu nguy cơ gây ô nhiễm cho điểm sản xuất, nguồn nước, vật liệu đóng gói và rau quả.

• Hóa chất quá hạn hoặc bị cấm phải được tiêu hủy theo đúng quy định cách xa khu vực sản xuất hoặc phải được đặt cách ly với các loại hóa chất khác và dễ dàng phân biệt.

• Lưu lại hồ sơ sử dụng hóa chất trên từng loại sản phẩm, nêu cụ thể tên hóa chất, ngày tháng sử dụng, lô sản phẩm được xử lý, liều lượng, phương pháp xử lý và tên người thực hiện.

• Lưu giữ và cập nhật danh mục hoá chất được phép sử dụng trên rau quả sau thu hoạch.

• Nếu phát hiện dư lượng hoá chất vượt quá MRL, cần cách ly sản phẩm, điều tra nguyên nhân cũng như htực hiện các biện pháp đề phòng tái nhiễm.

Sử dụng nước

• Đánh giá nguy cơ ô nhiễm hóa học và sinh học từ nguồn nước sử dụng để rửa, bảo quản và xử lý rau quả sau thu hoạch và có hồ sơ lưu những mối nguy nghiêm trọng.

• Trong trường hợp phải phân tích nước để đánh giá nguy cơ ô nhiễm, cần tiến hành kiểm tra định kỳ tùy theo điều kiện tác động tới hệ thống cấp nước chủng loại sản phẩm đồng thời lưu lại kết quả kiểm tra.

• Ở những vùng có nguy cơ ô nhiễm hoá học và sinh học cao, phải thay thế bằng nguồn nước khác an toàn hoặc nước phải được xử lý và giám sát chặt chẽ, cần có biên bản ghi lại kết quả giám sát.

• Chất lượng nước xả cuối cho rau quả phải tương đương với tiêu chuẩn nước uống (theo hướng dẫn của WHO, thích hợp để uống). 

Bảo quản và vận chuyển

• Thùng chứa sản phẩm đã đóng gói không được đặt trực tiếp xuống đất.

• Trước khi sử dụng đồ chèn lót, cần kiểm tra đảm bảo không bị nhiễm đất, hoá chất, dị vật và các lòai sinh vật gây hại. Nếu phát hiện vấn đề không phù hợp, chúng cần phải loại bỏ, làm sạch hoặc phủ kín bằng vật liệu bảo vệ.

• Cần kiểm tra các phương tiện chuyên chở trước khi sử dụng, đảm bảo sạch sẽ, không có dị vật và sinh vật gây hại, nếu phát hiện nguy cơ ô nhiễm, cần làm sạch các phương tiện vận chuyển.

• Không bảo quản và vận chuyển sản phẩm chung với hàng hóa khả năng gây ô nhiễm hoá học, sinh học và vật lý.